کبوتراهواز

کبوتران اصیل و نقش

کبوتر خوزستان

 

 

 

 

کبوتر خوزستان 

 

 

باعرض سلام و درود بی پایان خدمت دوستان و علاقمندان به پرورش این پرنده زیبا  ....  

هدف از ایجاد و تدوین این وبلاگ معرفی،تعامل  و تبادل اطلاعات در خصوص معرفی و پرورش  

کبوتران اصیل و خصوصا  خوزستانی بوده که گه گاه در طول مدت زمان های طولانی مورد  

بی مهری و کم توجهی و  اختلاط های نابجا قرار گرفته و حتی رو  به  انقراض رفته اند .لذا بنا به 

   تجربیات حدودا 30 ساله و تحصیلات اکادمیک تخصصی(مهندسی دامپروری) و مشاهدات و  

مراجعات به بسیاری از نقاط  کشور مطالب و موارد به شرح ذیل به حضور شما ارائه می گردد  

 

 

تاریخ بروز رسانی  

1400/5/20

 

 شماره تماس  

09166134217 

ازساعت 9 صبح لغایت 22 جهت تبادل نظر و تعامل در خدمت دوستان محترم هستیم

 

xiqb_screenshot_۲۰۲۰۰۸۱۸_۱۰۰۴۱۲.jpg

  

68wj_img_20200615_131017.jpg

ex07_img_20200529_120626.jpg

 

 

  

 

  ساختن لانه كبوتر(کوله)

 در اين فصل روي صحبت با كساني است كه داراي خانه شخصي بوده واز نظر علاقه اي كه به كبوتر دارند بايد قبل از جمع آوري كبوتر نكات زير را رعايت فرمايند اكثرا"ديده شده لانه هايي كه براي كبوتران تهيه ويا ساخته اند دربهاي ورودي كبوتر از نظر جهات اصلي شرقي ويا غربي بوده كه بدترين لانه هاست وبه هيچ وجه براي آسايش كبوتر چه در تابستان وچه در زمستان مناسب نيست زيرا لانه هايي كه شرقي وغربي هستند براي كبوتراني كه در فصول گرم چندين ساعت پرواز مي نمايند وزمان استراحت را بايد در لانه بگذرانند بخاطر تابيدن آفتاب از پشت ويا جلو لانه آسايش را از اين حيوان سلب وبلكه با تابيدن آفتاب به لانه نوعي عذاب را متحمل وبينه اش به مرور تحليل مي رود.

بسياري از كبوترداران كه مبادرت به پرواز كبوتران خود در گرما دارند بايد به اين نكته توجه نمايند چرا در روزهاي اول ودوم ويا سوم كبوتر داراي قدرت پرواز خوبي بوده ولي بعد به مرور از قدرت پرواز آن كاسته وكم مي شود وچرا كبوتر به خوردن دانه تمايل واشتهايي ندارد علت فقط وفقط غربي وشرقي بودن لانه ها بوده كه از صبح تا غروب از پشت يا جلو آفتاب به اين لانه ها مي تابد ولانه را به شدت گرم وخواب وآسايش را از كبوتر سلب وبنيه بدني كبوتر به مرور ضعيف وقدرت پرواز تحليل مي دهد واكثر كبوترداران به اين موضوع كمتر توجه دارند وعدم پرواز وكم مقاومت بودن كبوتر را در نالايق بودن اين حيوان دانسته ونسبت به كبوتران بدبين واحتمالا تصميماتي بر رد كردن ويا سر بريدن آنها مي نمايند در حاليكه اين حيوان مقصر نيست بلكه تقصير از ناآگاهي صاحبان آنهاست واصولا لانه هاي شرقي فقط براي زمستان مفيد ولانه هاي رو به شمال براي تابستان ولانه هاي غربي در زمستان وتابستان براي كبوتر مضر ونامناسب ولذا جهت امتداد سقف لانه باید  ازشمال غرب به جنوب شرق باشد تا افتاب در طول روز بر روی سقف  حرکت کرده وحجم سایه سقف حفظ گرددو لانه هايي كه دربهاي آن روبه جهت مخالف بادهای غالب منطقه تعبیه شده با شرايطي كه در زير خواهد آمد براي چهار فصل مفيد است اينك كه توجه فرموديد ساختمان وبناي لانه در كدام جهت باشد بهتر است به موارد زير نيز دقت وتوجه لازم معمول ومبذول فرمائيد.

1.موقعيت خانه مسكوني  خانه اي كه مي خواهيد در آن كبوتر نگهداري كنيد داراي چه موقعيتي است وقبل از هر كار اول روي بام رفته در صورتيكه پشت بام شما مشرف به خانه هاي همسايه ياشد قبل از هر كار  واجب ولازم محل هاي مشرف به خانه هاي همسايگان را با آجر ويا ايرانيت محصور نمائيد بطوريكه خود شما ويا مهمانهاي كه روي بام مي آيند از ديد همسايگان محفوظ باشند.

2.اگر پشت بام شما داراي چنين شرايطي نيست در صورت علاقه مفرط كبوتران را در حياط منزل لانه سازي ونگهداري ودر صورت جلب نظرهمسایگان ورعایت مسایل بهداشتی وفقط جوجه گیری در حجم محدود.میتوان با توری کشیدن در بالکن وقفسه بندی اقدام به پرورش نمود.

3.در صورتيكه خود را واجد شرايط نگهداري كبوتر تشخيص داده وپشت بام را محصور نموديد براي ساختن لانه به نكات زير توجه نمائيد.

4.سعي شود  دربهاي لانه ها رو به جهت مخالف بادهای غالب منطقه باشد .

5.پشت لانه ها بطور واجب وحتم بايد آجري باشد.

6.قد پاي لانه از 50/1كمتر واز 2متر بيشتر نباشد.

7.طول لانه بر حسب احتياج ولي عرض از 2متر بيشتر نباشد

۸.كف لانه ودیواره ها حتما سیمانی  وبدون درز ویا کاشی  باشند تا قابلیت شستشو وضدعفونی را داشته باشند  ومی توان جهت کف بستر از موکتهای مقوایی نازک مخصوص مرغداری های صنعتی استفاده نمود که براحتی به صورت رولی  جمع ودفع می شوند ومخصوص این کار می باشند وشخصا از استفاده آن راضی می باشم

۹.اگر مطمئن هستيد محل نگهداري كبوتر داراي پشه هاي زيادي است به طور حتم روي لانه هاي را با تور سيمي بسيار ريز بپوشانيد واطراف کاسه تخمگذاری برگ درخت اکالیپتوس بگذارید تا كبوتر شب از گزند پشه وسرایت بیماری ها خصوصا آبله  مصون وبتوانداستراحت نمايد وهمچنين از ورود گنجشك به داخل لانه جلوگيري شود.

۱۰.پائين لانه ها حدود 20سانت پوشيده بوده تا از خروج پر به خارج ودر زمستان از ورود آب باران  به داخل لانه جلوگيري شود.

۱۱.بطور حتم سقف لانه حدود نيم متر50سانت جلوتر ويا بيشتر از درب ورودي لانه باشد تا لانه در تابستان از تابش آفتاب ودر زمستان از باران  مصون باشد ومی توان برای عایق بندی گرمایی.روی سقف را ایزوگام نقره ای یا کاه گل ویا  بوسیله برگ های نخل خرما بپوشانیم .

۱۲.بين لانه ها براي جدا شدن از يكديگر تيغه هاي  ساخته شود تا در موقع ضرورت كبوتر را بدون در دست گرفتن از لانه به لانه ديگر روانه نمائيد.

14.قسمت هاي آجري لانه وسقف را در صورتيكه ايرانيت نباشد بطور حتم و واجب ولازم سیمان كاري ویا بند کشی وبدون شیار نمائيد تا قابلیت شستشو وضد عفونی را داشته باشد.

15.اگر سقف لانه ها ايرانيت باشد درزهاي كنگره اي بالا را مسدود ويا با كهنه هاي بي مصرف ولي تميز مسدود نمائيد تا از وزود گنجشك به داخل لانه جلوگيري شود.

16.به فاصله هاي 1تا20/1متر قلاب هاي آهني به موازي يكديگر در بالا وپاييين لانه نصب تا در زمستان پرده كشي به سرعت نصب وجمع گردد.

17.سعي فرماييد در زمستان از نصب نايلون روي لانه خودداري فرمائيد چون وجود نايلون خروج هوا را از لانه به خارج مسدود نموده ودر نتيجه كبوتر مريض وبيشتر دچار چشم درد وآبريزي چشم مي شود.

18.ني بندي لانه از سليقه خاص كبوتردار است وسعي فرمائيد از درزهاي تيغه بين لانه ها استفاده نموده وفاصله ني بندي از 20سانت كمتر واز 25سانت بيشتر نباشد.

19.بطور حتم لانه هاهفته ای يكبار  جارووتميز گردد واز انباشته شدن فضولات در لانه ها به شدت جلوگيري نمائيد.

20.از پاشيدن آب ويا نمناك شدن داخل لانه شديدا"احتراز نمائيد چون باعث انواع بيماريهاي كبوتر ناشي از لانه هاي نمناك است.

21.اگر تصميم داشتيد لانه ها را در حياط منزل بسازيد اول سعي نمائيد كف لانه وديوارهاي اطراف آنرا قيرگوني نمائيد تا از بروز رطوبت در داخل جلوگيري شود ورعايت 20مورد بالا را نمائيد.

22.بدترين بامها آسفالته است زيرا در تابستان بعلت تابش آفتاب ووجود شن وآسفالت گرما را به خود جذب وبوي قير وگرما كبوتر را عذاب مي دهد.

23.بهترين بامها آجر يا موزاييك است كه هم قابل شستشو وهم به محض پاشيدن آب گرما را از بين برده وبام را خنك مي نمايد.

24.پشت بام بايد حداقل هفته اي يكبار شستشو وتميز گردد.

25.لانه هائيكه درهاي آن رو به مشرق باشند در صورتيكه ديوارهاي پشت آن با آجر باشد وحداقل 25 سانت قطر داشته باشند مناسب ومساعد ميباشند.

26.از ساختن لانه هاي كوچك با دربهاي كوچك در حياط ويا بام جدا"خوداري شود وبطور كلي لانه كبوتر بايد انسان به راحتي در آن رفت وآمد نمايد

 اصلاح نژاد و ارتقا کبوتر. 

 قبل از اینکه ما به این مبحث بپردازیم باید مطمئن شویم که آیا کاری که می‌کنیم درست است یا غلط. اگر درست است، چرا؟ و اگر غلط است، چرا؟ در فرهنگ  خرافی قدیمی ایرانی‌ همخون جفت کردن که یکی از اصول اصلاح نژادی است از قدیم الایام کاری ناشایست ، مخصوصاً در مورد کبوتر شناخته می‌شده است. این فرهنگ غلط ، جفت کردن کبوتر را همانندپیوندهای انسانی قلمداد می نموده و کبوتر بازی را کاری حرام شمرده است.تمامی‌ ما به نوعی با این گونه خرافات‌ها دست به گریبان بوده یا آنهارا شنیده ایم .   در صورتیکه همین هخون جفت کردن در بعضی‌ دیگر اقشار جامعه بصورت نرمال و بدون دغدغه دنبال میشود وپرورش کبوترنیز به عنوان یک ورزش ویا یک حرفه قلمداد  شده که ما با آن خواهیم پرداخت.

    مورد اول همخون جفت کردن در فرهنگ ایرانی: از زمانی‌ که بچه بودم هروقت که به روستایی می‌رفتیم بخاطر علاقه زیادم به پرندگان نزد پیر زن هایی که در حیاطشان مرغ و خروس نگاه میداشتند میرفتم تا از زیبا‌ترین مرغ و خروس‌هایشان چند تایی‌ خریداری کنم.  از انجائیکه کبوتر باز بودم و پشت و نسل حیوان برایم مهم بود همیشه از آنها می‌پرسیدم که: "مادر، پدر و مادر این جوجه‌ها کدام مرغ و خروس هستند؟" جواب اکثرا درحالیکه به خروس قلچماقی اشاره میشد، همیشه این بود: " والله نمیدونم فقط میدونم که این خروس پدر همه این جوجه هاست." البته مادر بزرگ خودم که بهترین مرغ و خروس‌های کردی را داشت از این امر مستثنی نبود.  این به این معنیست که حتی در روستا‌های ایران همخون جفت شدن نیز امری طبیعی میباشد. زیرا که آن خروس قوی حداقل برای ۳ سال زمام امور را در دست دارد و هر سال جوجه‌های جدید به گلّه مرغ‌ها اضافه می‌کند و با آنها جفتگیری می‌کند.  یعنی‌ حداقل سه نسل پیاپی از مرغ‌ها با یک خروس جفت میخورند.

    مورد دوم همخون جفت کردن در فرهنگ ایرانی: مثال ساده و واضح آن قناری باز‌های حرفه‌ای کشورمان هستند که با دانستن علم ژنتیک به اینکار پرداخته و بهترین قناری‌ها را از هر نژادی بوجود آورده اند. برای مثال قناری فری پاریسی  در ایران یک سر و گردن از قناری فری پاریسی در کانادا که خود من از آنها دارم، بزرگتر و بهتر است.  قناری جیور نیز همینطور است. خیلی‌ از دوستان قناری باز از قشر مذهبی‌ جامعه هستند اما با همخون جفت کردن قناری مشکلی‌ ندارند.

 

همخونی در طبیعت:

    فرایند همخون جفت شدن در طبیعت بسیار فراوان طیّ میلیون‌ها سال بصورت کاملا نرمال انجام شده و ادامه دارد. همخونی نه تنها عامل شبیه سازی در طبیعت است بلکه یکی‌ از عوامل اصلی‌ بقای حیوانات است.  برای مثال وقتی‌ به سهره در اقصی نوقت ایران نگاه می‌کنیم فرق‌های بارزی را مشاهده می‌کنیم. سهره همدان با سهره شیراز با سهره کردستان با سهره کرمان فرق دارند اما هر کدام از این سهره‌های متعلق به یک منطقه شباهت بسیاری با همدیگر دارند. دلیل این شباهت فقط و فقط همخون جفت شدن این پرندگان است. همخون جفت شدن حتی در اخلاقیات حیوانات هم تأثیر می‌گذرد. مثلا گفته میشود که سهره همدان صدایش بلند تر از سهره شیراز است است و یا سهره کردستان بیشتر میخواند. حالا آیا این همخونی در بین حیوانات وحشی باعث ناقصی یا خنگ شدن آنها شده است؟ آیا بجز ۳ یا ۴ درصد نوزادان ناقص الخلقه که عادی میباشد ما موارد دیگری را میبینیم؟ آیا همخونی باعث شده که پرندگان مهاجر مسیر میلیون ساله را گم کند و مثلا بجای آفریقایی جنوبی سر از اسیا مرکزی در بیاورند(سویشان خراب شود.)؟

مورد اول همخونی در طبیعت: دوست عزیزم گیله مرد در کامنت‌ها مثال از شیر‌ها زده بودن که بنظر من مثال جالبی‌ بود. اما برداشت من دقیقا بر خلاف  ایشان است. ایشان فرموده بودن که شیر نر بمحض بزرگ شدن بچه‌های نر آنها را از گلّه بیرون می‌کند.  این حرف دقیقا درست است. اما فراموش نکنیم که این شیر‌های نر نیستند که برای همخونی استفاده میشوند بلکه شیر‌های ماده هستند که در گلّه باقی‌ میماند و بعد از اینکه بالغ شدند با شیر نر که پدرشان است جفتگیری میکنند.  از طرفی‌ بچه‌های این شیر‌های ماده نیز دوباره پس از بلوغ با پدر بزرگشان که پدرشان نیز میباشد جفت میشوند. این پروسه تا زمانی‌ که شیر نر پیر شود ادامه دارد.  بموازات پیر شدن شیر نر یا شیر جوانی، از فرزندان خودش جایش را می‌گیرد و یا شیر دیگری به گلّه حمله کرده و نر‌های جوان را بیرون می‌کند تا زمام امور را بدست بگیرد.

 

    مورد دوم همخونی در طبیعت: بچه‌های اکثر حیوانات بعد از اینکه توسط پدر و مادر از لانه رانده میشوند بخاطر اینکه با یکدیگر آشنایی بیشتری دارند در کنار همدیگر میماند و اگر مشکلی‌ برای آنها پیش نیاید با یکدیگر جفت گیری میکنند.  طبیعت همیشه قادر نیست که توسط مرگ، توفان، مریضی، و یا دیگر فجایع طبیعی این بچه‌ها را از هم جدا کند. برای مثال دیده شده که عقاب کله دم سفید امریکائئ بعد از اینکه جوجه‌هایش را از لانه بیرون میکنند جوجه‌ها که معمولاً یک نر و یک ماده هستند در کنار یکدیگر میماند و بعد از ۲ یا سه‌ سال بایکدیگر جفت میشوند. حتی دیده شده که بخاطر سانحه‌ای نر ماده اش را از دست داده و به تنهایی به بزرگ کردن جوجه‌ها پرداخته و اما در زمان بیرون کردن جوجه‌ها از لانه جوجه ماده را بیرون نکرده و بعد از بالغ شدن آنرا بعنوان ماده اختیار کرده است.

    مواردی که در بالا به آنها اشاره شد تنها گوش کوچکی از دریایی بیکران همخون جفت شدن بود. حال این سوال پیش میاید که خوب اگر همخون جفت شدن یک امر طبیعی است آیا این امر همین خواص را برای انسان هم دارد؟ جواب کاملا منفی‌ست. انسان بخاطر داشتن نقشه ژنتیکی‌ پیشرفته و پیچیده‌اش از حیوانات مستثناست.  همخونی میتواند نقش کاملا بر عکس در انسان بازی کند.  اگر اخلاقیات را که شاخصه برتری انسان نسبت به حیوان است را به کناری بگذاریم و به بررسی فیزیکی‌ مساله بپردازیم خواهیم دید که انسان بخاطر همین پیچیده بودن نقشه ژنتیکی‌‌اش از نواقص و بیماری‌های ارثی (ژنتیکی‌) بسیاری رنج میبرد.  برای مثل می‌توان از دندان‌های خراب ارثی، لکنت زبان ارثی، چاقی یا لاغری ارثی، هموفیلی ارثی، فشار خون بالا یا پائین ارثی، کمر درد‌های ارثی، مریضی دیابت ارثی، سرطان‌های ارثی، ضعف دید ارثی و هزاران هزار نقص و مریضی دیگر نام برد.

 

انواع روش‌های تولید مثل در حیوانات:

 

۱- جفت کردن بیگانه یا outbreeding:

    این روش که گاها به آن روش سنتی‌ هم گفته میشود از قدیمی‌‌ترین روش‌های موجود می‌باشد. این روشیست که اکثر دوستان در ایران به آن میپردازند. پایه و اساس این روش جفت کردن دو حیوان با رابطه خونی کاملا دور از هم می‌باشد.  در این روش بخاطر نبودن فاکتور تقویت کننده ژن شما بندرت خواهید توانست بچه‌ای تولید کنید که از از لحاظ مورد نظر شما از پدر یا مادر برتر باشد. بهترین نتیجه معمولاً در سطح پدر و مادر است. دلیل اصلی‌ صعود نکردن کبوتر ایرانی در نزد بسیاری از کبوتر بازان همین است.  گاها کبوتر‌های نژاد‌های دیگر نیز در این روش مورد استفاده قرار می‌گیرد. همانطور که قبلا هم عرض کردم بدلیل از بین بردن اصالت هر دو نژاد اختلاط دو نژاد از نظر من مردود است.

    مثال: کلّه دم سبزی را از آقای ج از تهران با ساعت پرش ۸ ساعت با کلّه دم سبزی از آقای م از قم با ساعت پرش ۷ ساعت تنگ می‌کنیم.  از دو پرنده از نظر خونی از هم دور (بیگانه) هستند. معمولاً نتیجه این وصلت جوجه‌هایی‌ با ساعت حداکثر ۸ ساعت یا پائین تر میباشد.  در این مثال هر دو‌ی این کله دمسبز‌ها از یک نژاد هستند اما فاصله خونی زیادی از هم دارند.

 

 

۲- جفت کردن ضربدری Crossbreeding:

    این روش یک مرحله از روش اول جلو تر است.  این روش وقتی‌ به کار میاید که ما کمبودی در حیوان‌های خودمان که از طریق همخون جفت کردن ارتقا داده ایم پیدا کنیم و بخواهیم آنرا جبران کنیم. به این ترتیب حیوانی را که توسط یکی‌ دیگر از دوستان از طریق همخون جفت کردن ارتقا پیدا کرده و آن ناقص مورد نظر در آن از بین رفته را با حیوان‌های خود جفت می‌کنیم.  اینکار فقط وقتی‌ باید انجام شود که ما در بین حیوان‌های خودمان آن حیوان مورد نظر را نداشته باشیم.

   مثال: نسل کبوتر‌های کله دمسبز شما از نظر پرش به ساعت مورد نظر رسیده اند و قادر به پر کردن ۱۲ ساعت هستند اما ژن سؤ در آنها ضعیف شده است. از طرفی‌  شما در گنجه  تان نژاد دیگری از کله دمسبز ندارید  که رابطه خونی با نژاد اصلی‌ خودتان نداشته باشد. بنابر این  شما  از کله دمسبز‌های یکی‌ از دوستان تان که دارای سؤ بسیار عالی‌ هستند و پرششان هم بالای ۱۰ ساعت است استفاده می‌کنید  تا سؤ را در بین کبوتر‌های خود تان ارتقا بدهید .

 

۳- جفت کردن ردیفی‌ یا خطی‌ line-breeding:

     این همان جفت کردن همخون است که بعضی‌ از دوستان بدلیل امتناع از استفاده کلمه "همخون" از آن استفاده میکنند.  این کلمه نسبت به کلمه همخونی کمتر حالت تابو درد.  فرقی‌ که میشود گفت جفت کردن ردیفی‌ با همخونی دارد این است که جفت کردن فرزند تولید شده به والدین و یا اجداد مداما ادامه دارد. یعنی‌ ما از یک ردیف یا خط خاص خارج نمیشویم.

     فرق دیگری که بین این دو هست این است که در ردیفی‌ جفت کردن یک نر را با چندین ماده جفت میکنند تا از بین آنها بهترین ها را انتخاب کنند. از ردیفی‌ جفت کردن ما وقتی‌ استفاده می‌کنیم که بخواهیم یک حیوان را ارتقا بدهیم و یا اینکه بعد از پیدا کردن یک جهش ژنتیکی‌ جدید بخواهیم آنرا زیاد کنیم. بعضی‌ مواقع پرورش دهنده به مورد خاصی‌ در بین حیوان‌هایش بر خورد می‌کند که نشانگر برتری آن حیوان به بقیّه است. در اینجا باید از جفت کردن ردیفی‌ استفاده کند تا آن برتری را ثبات ببخشد و به ازدیاد آن بپردازد.

معمولاً کسانی‌ که به جفت کردن ردیفی‌ میپردازند هدفشان همخون جفت کردن نیست بلکه فقط میخواهند با استفاده زیرکانه از همخونی کیفیت را بالا برده و دوباره به مسیر اصلی‌ برگردند. به همین دلیل بعضی‌ ها حتی در بعضی‌ مواقع جفت کردن ردیفی‌ را همخون جفت کردن نمیدانند. 

    اهمیّت جفت کردن ردیفی‌ درموارد مصرف آن حتی در همخون جفت کردن می‌‌باشد.  کسانی‌ که به تعدادی زیاد از حیوان با مرغوبیت بالا دست یافته اند از جفت کردن ردیفی‌ برای نگاه داشتن کیفیّت در سطح بالا استفاده میکنند. اگر نری با یکی‌ از ماده‌ها بچه‌های فوق‌العاده عالی‌ تولید کند، جفت کردن ردیفی‌ تنها راهیست که به تکثیر آن میپردازد. 

    مورد دیگری که جفت کردن ردیفی‌ استفاده زیادی از آن میشود در تنظیم رابطه بین یک حیوان و نوادگان انست.  جفت کردن ردیفی‌ باعث نگهداشتن کیفیّت در سطح والدین است. به اینصورت که اگر ما بصورت ردیفی‌ جفت نکنیم و به روال عادی و مرسوم جفت کردن بپردازیم، فرزندان اول همیشه ۵۰% خصوصیات پدر و ۵۰% خصوصیات مادر را حمل میکنند.  فرزندان آنها ۲۵% خصوصیات پدر و مادر بزرگ و فرزندان  آنها ۱۲.۵% و به همین ترتیب ۶.۲۵% و کمتر و کمتر میشود.  بنابر طبیعتا اگر ما از جفت کردن ردیفی‌ استفاده نکنیم، همیشه باید به دنبال حیوانی با کیفیّت بالا تر بگردیم تا کیفیت پائین آمده را جبران کنیم.

    اگر جفت کردن ردیفی‌ فقط ۲ یا ۳ بار تکرار شود به آن جفت کردن ردیفی‌ میانه یا ملایم (mild linebreeding) می‌گویند و اگر اینکار مرتباً تکرار شود به آن "جفت کردن ردیفی‌ با تنش یا مکرر" (intense linebreeding) می‌گویند.

جدول شماره-۱ جفت کردن ردیفی ملایم یا میانه: در جدول پائین ما میبینیم که A حیوانیست که ما میخواهیم روی آن کار کنیم. این حیوان میتواند نر یا ماده باشد. معمولاً در جفت کردن ردیفی‌ میانه روی جنس مذکر کار میشود. در این روش با برگرداندن A و جفت کردن آن با H در پرنده I ما ۵۶.۲۵% خون و ژن‌های A را خواهیم داشت.

Figure 19.

    جدول شماره-۲ جفت کردن ردیفی‌ با تنش یا مکرر: در جدول پائین ما میبینیم که A حیوانیست که ما میخواهیم روی آن از روش جفت کردن با تنش یا مکرر کار کنیم. این حیوان میتواند نر یا ماده باشد.  در این روش با برگرداندن A و جفت کردن آن با یکایک فرزندان، نوادگان، نتیجگان و غیره به تقویت شدید ژن آن میپردازیم.  در این مورد G دارای ۹۳.۷۵% ژن‌های A میباشد.

Figure 20.

 

    مثال یک: در اثر یک جهش ژنتیکی‌ ما توانسته ایم "یک کبوتر" تولید کنیم که مثلا میتواند ۵ روز متوالی هر روز ۱۵- ۱۶ ساعت بپرد.  این کیفیت عالی‌ اگر درست تکثیر نشود قطعا از بین خواهد رفت. بنابر این از طریق جفت کردن ردیفی‌ ما میتوانیم این کیفیت عالی‌ را گسترش بدهیم.

    مثال ۲: نر بسیار خوبی‌ داریم که میخواهیم از آن جوجه هایی با کیفیت بالا در سطح خودش یا بهتر بکشیم. این نر را با چند ماده مختلف تن‌ می‌کنیم و از هر کدام حداقل ۴ تا جوجه مکشیم.  یعنی‌ اگه این نر را با ۴ تا ماده همزمان جفت کنیم ما حداقل ۱۶ تا جوجه خواهیم داشت که براحتی ما میتوانیم بهترین‌ها را از بین آنها جدا کنیم و دوباره با پدر جفت کنیم. فرض کنید ۴ تا جوجه را از بین این ۸ تا جوجه ماده جدا کنیم و دوباره با پدر جفت کنیم.  

    روش‌های بالا فقط گوشه کوچکی از جفت کردن ردیفی‌ یا خطی‌ بود که معمول‌ترین آنها هستند. یک پرورش دهنده خوب همیشه گوش بزنگ است تا در صورت احتیاج نحوه جفت کردن را عوض کند و از روشی‌ به روش دیگری بپرد.  اینکار با توجه به خواسته و کیفیت فرزندان تغییر می‌کند. مثلا اگر او در حین جوجه کشی‌ متوجه یک بچه خواهر یا برادر بهتر شد آنرا سریعاً وارد دایره تولید مثل می‌کند تا نتیجه را بهبود ببخشد. به این ترتیب هیچ چیز از دیده یک پرورش دهنده خوب پنهان نمیماند.

 

 

۴- جفت کردن همخون Inbreeding: 

    در همخون جفت کردن  یکی‌ از روش هایی که انجام میشود آزمایش فرزندان (progeny testing) و  حذف شدید است. این به این معناست که با این روش ما آلل‌های مغلوب ناخواسته را بهمراه اعضا خانواده غیر مطلوب از رده خارج می‌کنیم. به این کار می‌گویند روش حذفی شدید           ( extreme elimination).  در نظر داشته باشید که با استفاده از این روش ما هر بار از شرّ یکی‌ از آلل‌های نامطلوب مغلوب خلاص می‌شویم.  همخون جفت کردن تنها روشیست که یک پرورش دهنده موفق به شناسایی و حذف این آلل‌ها که معمولاً در ژن‌های هتروزایگوت مغلوب نهفته هستند میشود.  از طرفی‌ اعضا خانواده که از این آلل‌ها پاک باشند، دارای برتری فاحشی نسبت به باقی‌ اعضا خواهند بود. 

     در یکی‌ از روش های همخونی، ما میتوانیم به گسترش یک خانواده از طریق برادران و خواهران  بپردازیم.  یعنی‌ عمو، خاله، عامه، و دایی بوجود می‌آوریم و همزمان آنها را اصلاح می‌کنیم. خوبی‌ که این روش دارد است که ما طیف گسترده تری برای همخون جفت کردن داریم و بعضا میتویم بچه‌ها را با عمو، دایی، خاله، یا عمه جفت کنیم.

    چیزی که همیشه باید مدّ نظر قرار بگیرد است که همخون جفت کردن همیشه به این معنی نیست که جوجه‌های شما بهتر از والدینشان خواهد شد. در اکثر مواقع به دلیل ناپاک بودن پشت اجداد، و همچنین در کنار هم قرار گرفتن ژن‌های ناخواسته ما به نتایج نامطلوب بر میخوریم. برای مثال از یک جفت کبوتر عالی‌ ما جوجه هایی میکشیم که همه بهترین پرواز را دارند اما بمحض اینکه آنها را همخون جفت می‌کنیم، رفتار‌ها و خصوصیات بد و ناخواسته بصورت واضحی در جوجه‌ها بروز می‌کند. خیلی‌ از دوستان ناامید شده و همخونی را دلیل آن میداند. در حالیکه وجود ژن‌های ناخواسته بصورت نهفته عامل اصلی‌ آن است نه همخونی. بهمین دلیل ما باید آنقدر از این جفت جوجه بکشیم تا نهایتاً بتوانیم یک جوجه مورد نظر را تولید کنیم. این همان چیزی‌ست که همخون جفت کردن را سخت و پر هزینه می‌کند.  فقط باید در نظر داشته باشیم جوجه هایی را که دارای خواص منفی‌ هستند را به هیچ عنوان وارد چرخه جوجه کشی‌ نکنیم.  مورد دیگری که باید به این خیلی‌ اهمیت داده شود است که هیچ جوجه‌ای را بدون تست کردن برای جوجه کشی‌ نخوابانیم. تمامی‌ جوجه‌ها باید پرانده شوند و خصوصیات رفتاری آنها دانه به دانه نوشته شود تا به محض مشاهده رفتار ناخواسته از چرخه حذف شوند.

 

در زیر نمونه‌های مختلفی‌ از جدول‌های همخون جفت کردن آمده که با شما میتوانید با توجه به احتیاجتان یکی‌ از آنها را انتخاب کنید و یا حتی میتوانید جدول مورد نظر خود را بسازید.  فقط فراموش نشود جدولی‌ که ساخته میشود باید همزمان با جوجه کشی‌ بوجود بیاید نه قبل از آن. چرا که ممکن است در بین راه جوجه کشی‌ متوجه بشویم که مثلا اگر کبوتر ۵ را با کبوتر ۱۰ جفت کنیم نتیجه بهتری خواهیم گرفت. اما خیلی‌ از پرنده باز‌ها دنباله روی یک جدول خاص را ترجیح میدهند.

 

 

 

Figure 28.

 

 

 

Figure 24.

 

 

 

 

 

روش زیر جفت کردن خواهر و برادر است که با توجه به کم بودن سرعت پیشرفت، پیشنهاد نمی‌شود.

 

 

Figure 25.

 

 

 

در روش زیر جفت کردن یک نر با چند ماده نشان داده شده است.  در بعضی‌ مواقع یک ماده را با چند نر هم جفت میکنند، اما سرعت عمل در حالت اول بیشتر است.

 

 

Figure 27.

 

 

    دوستان عزیز مطلب بالا برداشتی از مقالات و کتاب‌های مختلفی‌ بود که خلاصه شده است.امیدوارم که مورد قبول واقع شده باشد.  دوستان در صورتیکه سؤالی داشته باشند میتونند یا بصورت کامنت و یا بصورت ایمیل از من بپرسند. در ضمن میتوانم متون اصلی‌ انگلیسی را برای دوستانیکه  مایل هستند بفرستم.

 

دوستان عزیز با عرض پوزش این دو تا جدول را فراموش کردم که پست کنم.  جدول سمت راست درصد خون اصلاح شده را در هر نسل بخوبی نشان میدهد.

 

 

 

 

نوشته‌ی: حمید ضیائی |

+ نوشته شده در  دوشنبه بیست و نهم آبان ۱۳۹۶ساعت 13:53  توسط مهندس  | 

اصلاح نژاد

 

 

 اصلاح نژاد و ارتقا کبوتر

 قبل از اینکه ما به این مبحث بپردازیم باید مطمئن شویم که آیا کاری که می‌کنیم درست است یا غلط. اگر درست است، چرا؟ و اگر غلط است، چرا؟ در فرهنگ  خرافی قدیمی ایرانی‌ همخون جفت کردن که یکی از اصول اصلاح نژادی است از قدیم الایام کاری ناشایست ، مخصوصاً در مورد کبوتر شناخته می‌شده است. این فرهنگ غلط ، جفت کردن کبوتر را همانندپیوندهای انسانی قلمداد می نموده و کبوتر بازی را کاری حرام شمرده است.تمامی‌ ما به نوعی با این گونه خرافات‌ها دست به گریبان بوده یا آنهارا شنیده ایم .   در صورتیکه همین هخون جفت کردن در بعضی‌ دیگر اقشار جامعه بصورت نرمال و بدون دغدغه دنبال میشود وپرورش کبوترنیز به عنوان یک ورزش ویا یک حرفه قلمداد  شده که ما با آن خواهیم پرداخت.

    مورد اول همخون جفت کردن در فرهنگ ایرانی: از زمانی‌ که بچه بودم هروقت که به روستایی می‌رفتیم بخاطر علاقه زیادم به پرندگان نزد پیر زن هایی که در حیاطشان مرغ و خروس نگاه میداشتند میرفتم تا از زیبا‌ترین مرغ و خروس‌هایشان چند تایی‌ خریداری کنم.  از انجائیکه کبوتر باز بودم و پشت و نسل حیوان برایم مهم بود همیشه از آنها می‌پرسیدم که: "مادر، پدر و مادر این جوجه‌ها کدام مرغ و خروس هستند؟" جواب اکثرا درحالیکه به خروس قلچماقی اشاره میشد، همیشه این بود: " والله نمیدونم فقط میدونم که این خروس پدر همه این جوجه هاست." البته مادر بزرگ خودم که بهترین مرغ و خروس‌های کردی را داشت از این امر مستثنی نبود.  این به این معنیست که حتی در روستا‌های ایران همخون جفت شدن نیز امری طبیعی میباشد. زیرا که آن خروس قوی حداقل برای ۳ سال زمام امور را در دست دارد و هر سال جوجه‌های جدید به گلّه مرغ‌ها اضافه می‌کند و با آنها جفتگیری می‌کند.  یعنی‌ حداقل سه نسل پیاپی از مرغ‌ها با یک خروس جفت میخورند.

    مورد دوم همخون جفت کردن در فرهنگ ایرانی: مثال ساده و واضح آن قناری باز‌های حرفه‌ای کشورمان هستند که با دانستن علم ژنتیک به اینکار پرداخته و بهترین قناری‌ها را از هر نژادی بوجود آورده اند. برای مثال قناری فری پاریسی  در ایران یک سر و گردن از قناری فری پاریسی در کانادا که خود من از آنها دارم، بزرگتر و بهتر است.  قناری جیور نیز همینطور است. خیلی‌ از دوستان قناری باز از قشر مذهبی‌ جامعه هستند اما با همخون جفت کردن قناری مشکلی‌ ندارند.

 

همخونی در طبیعت:

    فرایند همخون جفت شدن در طبیعت بسیار فراوان طیّ میلیون‌ها سال بصورت کاملا نرمال انجام شده و ادامه دارد. همخونی نه تنها عامل شبیه سازی در طبیعت است بلکه یکی‌ از عوامل اصلی‌ بقای حیوانات است.  برای مثال وقتی‌ به سهره در اقصی نوقت ایران نگاه می‌کنیم فرق‌های بارزی را مشاهده می‌کنیم. سهره همدان با سهره شیراز با سهره کردستان با سهره کرمان فرق دارند اما هر کدام از این سهره‌های متعلق به یک منطقه شباهت بسیاری با همدیگر دارند. دلیل این شباهت فقط و فقط همخون جفت شدن این پرندگان است. همخون جفت شدن حتی در اخلاقیات حیوانات هم تأثیر می‌گذرد. مثلا گفته میشود که سهره همدان صدایش بلند تر از سهره شیراز است است و یا سهره کردستان بیشتر میخواند. حالا آیا این همخونی در بین حیوانات وحشی باعث ناقصی یا خنگ شدن آنها شده است؟ آیا بجز ۳ یا ۴ درصد نوزادان ناقص الخلقه که عادی میباشد ما موارد دیگری را میبینیم؟ آیا همخونی باعث شده که پرندگان مهاجر مسیر میلیون ساله را گم کند و مثلا بجای آفریقایی جنوبی سر از اسیا مرکزی در بیاورند(سویشان خراب شود.)؟

مورد اول همخونی در طبیعت: دوست عزیزم گیله مرد در کامنت‌ها مثال از شیر‌ها زده بودن که بنظر من مثال جالبی‌ بود. اما برداشت من دقیقا بر خلاف  ایشان است. ایشان فرموده بودن که شیر نر بمحض بزرگ شدن بچه‌های نر آنها را از گلّه بیرون می‌کند.  این حرف دقیقا درست است. اما فراموش نکنیم که این شیر‌های نر نیستند که برای همخونی استفاده میشوند بلکه شیر‌های ماده هستند که در گلّه باقی‌ میماند و بعد از اینکه بالغ شدند با شیر نر که پدرشان است جفتگیری میکنند.  از طرفی‌ بچه‌های این شیر‌های ماده نیز دوباره پس از بلوغ با پدر بزرگشان که پدرشان نیز میباشد جفت میشوند. این پروسه تا زمانی‌ که شیر نر پیر شود ادامه دارد.  بموازات پیر شدن شیر نر یا شیر جوانی، از فرزندان خودش جایش را می‌گیرد و یا شیر دیگری به گلّه حمله کرده و نر‌های جوان را بیرون می‌کند تا زمام امور را بدست بگیرد.

 

    مورد دوم همخونی در طبیعت: بچه‌های اکثر حیوانات بعد از اینکه توسط پدر و مادر از لانه رانده میشوند بخاطر اینکه با یکدیگر آشنایی بیشتری دارند در کنار همدیگر میماند و اگر مشکلی‌ برای آنها پیش نیاید با یکدیگر جفت گیری میکنند.  طبیعت همیشه قادر نیست که توسط مرگ، توفان، مریضی، و یا دیگر فجایع طبیعی این بچه‌ها را از هم جدا کند. برای مثال دیده شده که عقاب کله دم سفید امریکائئ بعد از اینکه جوجه‌هایش را از لانه بیرون میکنند جوجه‌ها که معمولاً یک نر و یک ماده هستند در کنار یکدیگر میماند و بعد از ۲ یا سه‌ سال بایکدیگر جفت میشوند. حتی دیده شده که بخاطر سانحه‌ای نر ماده اش را از دست داده و به تنهایی به بزرگ کردن جوجه‌ها پرداخته و اما در زمان بیرون کردن جوجه‌ها از لانه جوجه ماده را بیرون نکرده و بعد از بالغ شدن آنرا بعنوان ماده اختیار کرده است.

    مواردی که در بالا به آنها اشاره شد تنها گوش کوچکی از دریایی بیکران همخون جفت شدن بود. حال این سوال پیش میاید که خوب اگر همخون جفت شدن یک امر طبیعی است آیا این امر همین خواص را برای انسان هم دارد؟ جواب کاملا منفی‌ست. انسان بخاطر داشتن نقشه ژنتیکی‌ پیشرفته و پیچیده‌اش از حیوانات مستثناست.  همخونی میتواند نقش کاملا بر عکس در انسان بازی کند.  اگر اخلاقیات را که شاخصه برتری انسان نسبت به حیوان است را به کناری بگذاریم و به بررسی فیزیکی‌ مساله بپردازیم خواهیم دید که انسان بخاطر همین پیچیده بودن نقشه ژنتیکی‌‌اش از نواقص و بیماری‌های ارثی (ژنتیکی‌) بسیاری رنج میبرد.  برای مثل می‌توان از دندان‌های خراب ارثی، لکنت زبان ارثی، چاقی یا لاغری ارثی، هموفیلی ارثی، فشار خون بالا یا پائین ارثی، کمر درد‌های ارثی، مریضی دیابت ارثی، سرطان‌های ارثی، ضعف دید ارثی و هزاران هزار نقص و مریضی دیگر نام برد.

 

انواع روش‌های تولید مثل در حیوانات:

 

۱- جفت کردن بیگانه یا outbreeding:

    این روش که گاها به آن روش سنتی‌ هم گفته میشود از قدیمی‌‌ترین روش‌های موجود می‌باشد. این روشیست که اکثر دوستان در ایران به آن میپردازند. پایه و اساس این روش جفت کردن دو حیوان با رابطه خونی کاملا دور از هم می‌باشد.  در این روش بخاطر نبودن فاکتور تقویت کننده ژن شما بندرت خواهید توانست بچه‌ای تولید کنید که از از لحاظ مورد نظر شما از پدر یا مادر برتر باشد. بهترین نتیجه معمولاً در سطح پدر و مادر است. دلیل اصلی‌ صعود نکردن کبوتر ایرانی در نزد بسیاری از کبوتر بازان همین است.  گاها کبوتر‌های نژاد‌های دیگر نیز در این روش مورد استفاده قرار می‌گیرد. همانطور که قبلا هم عرض کردم بدلیل از بین بردن اصالت هر دو نژاد اختلاط دو نژاد از نظر من مردود است.

    مثال: کلّه دم سبزی را از آقای ج از تهران با ساعت پرش ۸ ساعت با کلّه دم سبزی از آقای م از قم با ساعت پرش ۷ ساعت تنگ می‌کنیم.  از دو پرنده از نظر خونی از هم دور (بیگانه) هستند. معمولاً نتیجه این وصلت جوجه‌هایی‌ با ساعت حداکثر ۸ ساعت یا پائین تر میباشد.  در این مثال هر دو‌ی این کله دمسبز‌ها از یک نژاد هستند اما فاصله خونی زیادی از هم دارند.

 

 

۲- جفت کردن ضربدری Crossbreeding:

    این روش یک مرحله از روش اول جلو تر است.  این روش وقتی‌ به کار میاید که ما کمبودی در حیوان‌های خودمان که از طریق همخون جفت کردن ارتقا داده ایم پیدا کنیم و بخواهیم آنرا جبران کنیم. به این ترتیب حیوانی را که توسط یکی‌ دیگر از دوستان از طریق همخون جفت کردن ارتقا پیدا کرده و آن ناقص مورد نظر در آن از بین رفته را با حیوان‌های خود جفت می‌کنیم.  اینکار فقط وقتی‌ باید انجام شود که ما در بین حیوان‌های خودمان آن حیوان مورد نظر را نداشته باشیم.

   مثال: نسل کبوتر‌های کله دمسبز شما از نظر پرش به ساعت مورد نظر رسیده اند و قادر به پر کردن ۱۲ ساعت هستند اما ژن سؤ در آنها ضعیف شده است. از طرفی‌  شما در گنجه  تان نژاد دیگری از کله دمسبز ندارید  که رابطه خونی با نژاد اصلی‌ خودتان نداشته باشد. بنابر این  شما  از کله دمسبز‌های یکی‌ از دوستان تان که دارای سؤ بسیار عالی‌ هستند و پرششان هم بالای ۱۰ ساعت است استفاده می‌کنید  تا سؤ را در بین کبوتر‌های خود تان ارتقا بدهید .

 

۳- جفت کردن ردیفی‌ یا خطی‌ line-breeding:

     این همان جفت کردن همخون است که بعضی‌ از دوستان بدلیل امتناع از استفاده کلمه "همخون" از آن استفاده میکنند.  این کلمه نسبت به کلمه همخونی کمتر حالت تابو درد.  فرقی‌ که میشود گفت جفت کردن ردیفی‌ با همخونی دارد این است که جفت کردن فرزند تولید شده به والدین و یا اجداد مداما ادامه دارد. یعنی‌ ما از یک ردیف یا خط خاص خارج نمیشویم.

     فرق دیگری که بین این دو هست این است که در ردیفی‌ جفت کردن یک نر را با چندین ماده جفت میکنند تا از بین آنها بهترین ها را انتخاب کنند. از ردیفی‌ جفت کردن ما وقتی‌ استفاده می‌کنیم که بخواهیم یک حیوان را ارتقا بدهیم و یا اینکه بعد از پیدا کردن یک جهش ژنتیکی‌ جدید بخواهیم آنرا زیاد کنیم. بعضی‌ مواقع پرورش دهنده به مورد خاصی‌ در بین حیوان‌هایش بر خورد می‌کند که نشانگر برتری آن حیوان به بقیّه است. در اینجا باید از جفت کردن ردیفی‌ استفاده کند تا آن برتری را ثبات ببخشد و به ازدیاد آن بپردازد.

معمولاً کسانی‌ که به جفت کردن ردیفی‌ میپردازند هدفشان همخون جفت کردن نیست بلکه فقط میخواهند با استفاده زیرکانه از همخونی کیفیت را بالا برده و دوباره به مسیر اصلی‌ برگردند. به همین دلیل بعضی‌ ها حتی در بعضی‌ مواقع جفت کردن ردیفی‌ را همخون جفت کردن نمیدانند. 

    اهمیّت جفت کردن ردیفی‌ درموارد مصرف آن حتی در همخون جفت کردن می‌‌باشد.  کسانی‌ که به تعدادی زیاد از حیوان با مرغوبیت بالا دست یافته اند از جفت کردن ردیفی‌ برای نگاه داشتن کیفیّت در سطح بالا استفاده میکنند. اگر نری با یکی‌ از ماده‌ها بچه‌های فوق‌العاده عالی‌ تولید کند، جفت کردن ردیفی‌ تنها راهیست که به تکثیر آن میپردازد. 

    مورد دیگری که جفت کردن ردیفی‌ استفاده زیادی از آن میشود در تنظیم رابطه بین یک حیوان و نوادگان انست.  جفت کردن ردیفی‌ باعث نگهداشتن کیفیّت در سطح والدین است. به اینصورت که اگر ما بصورت ردیفی‌ جفت نکنیم و به روال عادی و مرسوم جفت کردن بپردازیم، فرزندان اول همیشه ۵۰% خصوصیات پدر و ۵۰% خصوصیات مادر را حمل میکنند.  فرزندان آنها ۲۵% خصوصیات پدر و مادر بزرگ و فرزندان  آنها ۱۲.۵% و به همین ترتیب ۶.۲۵% و کمتر و کمتر میشود.  بنابر طبیعتا اگر ما از جفت کردن ردیفی‌ استفاده نکنیم، همیشه باید به دنبال حیوانی با کیفیّت بالا تر بگردیم تا کیفیت پائین آمده را جبران کنیم.

    اگر جفت کردن ردیفی‌ فقط ۲ یا ۳ بار تکرار شود به آن جفت کردن ردیفی‌ میانه یا ملایم (mild linebreeding) می‌گویند و اگر اینکار مرتباً تکرار شود به آن "جفت کردن ردیفی‌ با تنش یا مکرر" (intense linebreeding) می‌گویند.

جدول شماره-۱ جفت کردن ردیفی ملایم یا میانه: در جدول پائین ما میبینیم که A حیوانیست که ما میخواهیم روی آن کار کنیم. این حیوان میتواند نر یا ماده باشد. معمولاً در جفت کردن ردیفی‌ میانه روی جنس مذکر کار میشود. در این روش با برگرداندن A و جفت کردن آن با H در پرنده I ما ۵۶.۲۵% خون و ژن‌های A را خواهیم داشت.

Figure 19.

    جدول شماره-۲ جفت کردن ردیفی‌ با تنش یا مکرر: در جدول پائین ما میبینیم که A حیوانیست که ما میخواهیم روی آن از روش جفت کردن با تنش یا مکرر کار کنیم. این حیوان میتواند نر یا ماده باشد.  در این روش با برگرداندن A و جفت کردن آن با یکایک فرزندان، نوادگان، نتیجگان و غیره به تقویت شدید ژن آن میپردازیم.  در این مورد G دارای ۹۳.۷۵% ژن‌های A میباشد.

Figure 20.
 

    مثال یک: در اثر یک جهش ژنتیکی‌ ما توانسته ایم "یک کبوتر" تولید کنیم که مثلا میتواند ۵ روز متوالی هر روز ۱۵- ۱۶ ساعت بپرد.  این کیفیت عالی‌ اگر درست تکثیر نشود قطعا از بین خواهد رفت. بنابر این از طریق جفت کردن ردیفی‌ ما میتوانیم این کیفیت عالی‌ را گسترش بدهیم.

    مثال ۲: نر بسیار خوبی‌ داریم که میخواهیم از آن جوجه هایی با کیفیت بالا در سطح خودش یا بهتر بکشیم. این نر را با چند ماده مختلف تن‌ می‌کنیم و از هر کدام حداقل ۴ تا جوجه مکشیم.  یعنی‌ اگه این نر را با ۴ تا ماده همزمان جفت کنیم ما حداقل ۱۶ تا جوجه خواهیم داشت که براحتی ما میتوانیم بهترین‌ها را از بین آنها جدا کنیم و دوباره با پدر جفت کنیم. فرض کنید ۴ تا جوجه را از بین این ۸ تا جوجه ماده جدا کنیم و دوباره با پدر جفت کنیم.  

    روش‌های بالا فقط گوشه کوچکی از جفت کردن ردیفی‌ یا خطی‌ بود که معمول‌ترین آنها هستند. یک پرورش دهنده خوب همیشه گوش بزنگ است تا در صورت احتیاج نحوه جفت کردن را عوض کند و از روشی‌ به روش دیگری بپرد.  اینکار با توجه به خواسته و کیفیت فرزندان تغییر می‌کند. مثلا اگر او در حین جوجه کشی‌ متوجه یک بچه خواهر یا برادر بهتر شد آنرا سریعاً وارد دایره تولید مثل می‌کند تا نتیجه را بهبود ببخشد. به این ترتیب هیچ چیز از دیده یک پرورش دهنده خوب پنهان نمیماند.

 

 

۴- جفت کردن همخون Inbreeding: 

    در همخون جفت کردن  یکی‌ از روش هایی که انجام میشود آزمایش فرزندان (progeny testing) و  حذف شدید است. این به این معناست که با این روش ما آلل‌های مغلوب ناخواسته را بهمراه اعضا خانواده غیر مطلوب از رده خارج می‌کنیم. به این کار می‌گویند روش حذفی شدید           ( extreme elimination).  در نظر داشته باشید که با استفاده از این روش ما هر بار از شرّ یکی‌ از آلل‌های نامطلوب مغلوب خلاص می‌شویم.  همخون جفت کردن تنها روشیست که یک پرورش دهنده موفق به شناسایی و حذف این آلل‌ها که معمولاً در ژن‌های هتروزایگوت مغلوب نهفته هستند میشود.  از طرفی‌ اعضا خانواده که از این آلل‌ها پاک باشند، دارای برتری فاحشی نسبت به باقی‌ اعضا خواهند بود. 

     در یکی‌ از روش های همخونی، ما میتوانیم به گسترش یک خانواده از طریق برادران و خواهران  بپردازیم.  یعنی‌ عمو، خاله، عامه، و دایی بوجود می‌آوریم و همزمان آنها را اصلاح می‌کنیم. خوبی‌ که این روش دارد است که ما طیف گسترده تری برای همخون جفت کردن داریم و بعضا میتویم بچه‌ها را با عمو، دایی، خاله، یا عمه جفت کنیم.

    چیزی که همیشه باید مدّ نظر قرار بگیرد است که همخون جفت کردن همیشه به این معنی نیست که جوجه‌های شما بهتر از والدینشان خواهد شد. در اکثر مواقع به دلیل ناپاک بودن پشت اجداد، و همچنین در کنار هم قرار گرفتن ژن‌های ناخواسته ما به نتایج نامطلوب بر میخوریم. برای مثال از یک جفت کبوتر عالی‌ ما جوجه هایی میکشیم که همه بهترین پرواز را دارند اما بمحض اینکه آنها را همخون جفت می‌کنیم، رفتار‌ها و خصوصیات بد و ناخواسته بصورت واضحی در جوجه‌ها بروز می‌کند. خیلی‌ از دوستان ناامید شده و همخونی را دلیل آن میداند. در حالیکه وجود ژن‌های ناخواسته بصورت نهفته عامل اصلی‌ آن است نه همخونی. بهمین دلیل ما باید آنقدر از این جفت جوجه بکشیم تا نهایتاً بتوانیم یک جوجه مورد نظر را تولید کنیم. این همان چیزی‌ست که همخون جفت کردن را سخت و پر هزینه می‌کند.  فقط باید در نظر داشته باشیم جوجه هایی را که دارای خواص منفی‌ هستند را به هیچ عنوان وارد چرخه جوجه کشی‌ نکنیم.  مورد دیگری که باید به این خیلی‌ اهمیت داده شود است که هیچ جوجه‌ای را بدون تست کردن برای جوجه کشی‌ نخوابانیم. تمامی‌ جوجه‌ها باید پرانده شوند و خصوصیات رفتاری آنها دانه به دانه نوشته شود تا به محض مشاهده رفتار ناخواسته از چرخه حذف شوند.

 

در زیر نمونه‌های مختلفی‌ از جدول‌های همخون جفت کردن آمده که با شما میتوانید با توجه به احتیاجتان یکی‌ از آنها را انتخاب کنید و یا حتی میتوانید جدول مورد نظر خود را بسازید.  فقط فراموش نشود جدولی‌ که ساخته میشود باید همزمان با جوجه کشی‌ بوجود بیاید نه قبل از آن. چرا که ممکن است در بین راه جوجه کشی‌ متوجه بشویم که مثلا اگر کبوتر ۵ را با کبوتر ۱۰ جفت کنیم نتیجه بهتری خواهیم گرفت. اما خیلی‌ از پرنده باز‌ها دنباله روی یک جدول خاص را ترجیح میدهند.

 

 

 

Figure 28.

 

 

 

Figure 24.

 

 

 

 

 

روش زیر جفت کردن خواهر و برادر است که با توجه به کم بودن سرعت پیشرفت، پیشنهاد نمی‌شود.

 

 

Figure 25.

 

 

 

در روش زیر جفت کردن یک نر با چند ماده نشان داده شده است.  در بعضی‌ مواقع یک ماده را با چند نر هم جفت میکنند، اما سرعت عمل در حالت اول بیشتر است.

 

 

Figure 27.
 
 
    دوستان عزیز مطلب بالا برداشتی از مقالات و کتاب‌های مختلفی‌ بود که خلاصه شده است.امیدوارم که مورد قبول واقع شده باشد.  دوستان در صورتیکه سؤالی داشته باشند میتونند یا بصورت کامنت و یا بصورت ایمیل از من بپرسند. در ضمن میتوانم متون اصلی‌ انگلیسی را برای دوستانیکه  مایل هستند بفرستم.
 
دوستان عزیز با عرض پوزش این دو تا جدول را فراموش کردم که پست کنم.  جدول سمت راست درصد خون اصلاح شده را در هر نسل بخوبی نشان میدهد.
 
 

 

 

+ نوشته شده در  سه شنبه پانزدهم بهمن ۱۳۹۲ساعت 8:4  توسط مهندس  | 

مطاب کاربردی زمان پرریزی(لک رفتن)

 

 چگونگی رفتار با کبوتران در دوره‌ی پرریزی (لک)  

    

  پرریزی (لک) چیست؟  

 

 

 

 

پرریزی در کبوتر یا به‌اصطلاح "توی لک رفتن" یکی از مراحل طبیعی و تکاملی زندگی کبوتر است که همه‌ساله در آغاز فصل گرما (حدوداً اواخر خرداد ماه یا اوایل تیر، بسته به گرمای محل) و با تغییرات هورمونی در پرنده به آرامی آغاز می‌شود و  و در مردادماه شدت گرفته و تا انتهای مرداد و گاه شهریور ادامه پیدا می‌کند. توی لک رفتن نه‌تنها پرهای نو و با کیفیت را جایگزین پرهای کهنه می‌کند، بلکه نشانی از دگردیسی درونی در پرنده است، همچون پلی که پرنده را از یک مرحله به مرحله‌ی دیگر زندگی و سن‌گیری هدایت می‌کند.  

 

 

 

 

 برخلاف خرافات رایج که پرریختن کبوتر را نمی‌پسندیدند یا گاه علامت بیماری می‌دانستند و با استفاده از انواع داروها و این اواخر حتا استفاده از مشتقات استروید (ماده‌ی مخدر دوپینگ) سعی در کندکردن یا حتا جلوگیری از توی لک رفتن کبوتر داشتند، پرریزی نه‌تنها نشاندهنده‌ی ضعف یا کسالت در کبوتر نیست، بلکه خود نشانی از سلامت کامل پرنده است. به‌ همین خاطر، اگر کبوتری توی لک نرفت یا پرریزی‌اش با کندی انجام شد، بایستی به سلامت‌ آن شک کرد.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

وضعیت روحی و جسمی کبوتر 

 

 

 

 

 

دوران پرریزی یکی از پراسترس‌ترین بخش‌های زندگی کبوتر است. از لحاظ روانی، کبوتر در هنگام پرریزی به‌شدت تحت فشار است و توی خود می‌رود و از فعالیت بدنی آن به حد چشمگیری کاسته می‌شود. در این زمان، حجم عمده‌ی نیروی بدنی کبوتر صرف ساخت پرهای جدید می‌شود. از این رو، نه تنها بدن کبوتر ضعیف می‌شود، بلکه سیستم ایمنی پرنده نیز دچار ضعف جدی خواهد شد و طبعاً پرنده از هر زمان دیگر در مقابل بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر خواهد بود. 

 

 

 

 

در برخورد با هنگامه‌ی پرریزی کبوتر، وظیفه‌ی کبوتردار این است که شرایطی فراهم آورد که:

  

 

 

 

یک: از بیماری‌ها پیشگیری شود 

 

 

 

 

دو: قوای بدنی کبوتر نزول نکند و در سطح متعادل بماند

  

 

 

 

سه: سیستم ایمنی تقویت شود 

 

 

 

 

چهار: جنس پرهای نو از مرغوبیت کافی برخوردار باشد

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تغذیه‌ی صحیح و بهداشت کبوتر

 

لازم است توجه داشت که تغذیه و بهداشت کبوتر در هنگام پرریزی، مثل هر بخش دیگری از زندگی کبوتر راهکارهای خاص به خودش را دارد که به شرح آن می‌پردازیم.

 

 

 

قبل از هر چیز، لازم است بدانیم با رو به ضعف رفتن بدن پرنده، امکان تکثیر سریع و رشد انگل‌هایی مثل "کرم مویی"‌یا "کرم حلقوی" و امثالهم افزایش می‌یابد، بنابراین، در همان آغاز فصل پرریزی باید یکبار به‌وسیله‌ی داروهایی نظیر Vermisol یا Levamisol یا Avioworm بدن کبوتر را از انگل‌ها پاکیزه ساخت. توجه شود که استفاده از داروهای ضد انگل در اواسط مرحله‌ی پرریزی نه‌تنها باعث ضعف قوای بدنی در کبوتر می‌شود، بلکه به مرغوبیت پرها نیز آسیب جدی وارد می‌آورد.  

 

 

 

قبل از پرریزی، به‌خاطر گرمای هوا و شایع‌بودن عفونت‌های تک‌یاخته‌ای مثل کنکر، لازم است دو تا سه روز کبوتران را به‌ وسیله‌ی محلول داروهای خانواده‌ی میدازول از عفونت‌های احتمالی پاک کرد.

 

با چک کردن گلوی کبوتران و با مشاهده‌ی چرک یا بیرون‌زدن جناق سینه بد نیست سه روز نیز آن‌ها را تحت داکسی‌ساکلین بگیریم (یک قاشق چایی‌خوری در یک لیتر آب) تا عفونت‌های دستگاه تنفسی زدوده شود. 

 

 

 

 

 

توضیح: همانگونه که خاطرنشان شد، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد انگل داخلی در میانه‌ی مرحله‌ی پرریزی اکیداً ممنوع است، زیرا هم سیستم ایمنی کبوتر را ضعیف می‌کند که خود جاده‌صاف‌کن ابتلا به بیماری است، و هم به کیفیت پرهای جدید صدمه می‌زند.

به‌خاطر سطح بالای استرس، کبوتران را در زمان پرریزی به هیچ وجه جفت نکنید، زیرا جفت‌شدن خود عاملی استرس‌زا است و وضع روانی و به تبع آن جسمی کبوتر را به‌مراتب وخیم‌تر می‌کند.

 

 از آغاز مرحله‌ی پرریزی تا میانه‌ی راه (اواسط مردادماه) جو را به جیره‌ی غذایی کبوتران اضافه کنید (تا سطح بیست درصد) تا علاوه بر رساندن ویتامین‌های خانواده‌ی ب که برای کیفیت و قوام‌یافتن پرها و نیز سلامت جسمی پرنده بسیار مهم هستند، به پرریزی نیز سرعت بخشد

توضیح: کبوتر چون چندان علاقه‌ای به مزه‌ی جو ندارد، در هنگام دان‌دهی بایستی نخست جو را به پرنده داد و پس از این‌که کامل برداشت، دانه‌های دیگر را در اختیارش گذاشت.

از آنجا که می‌دانیم ماده‌ی اصلی ساخت پرها نوعی پروتئین به نام "کراتین" است و کبوتر انرژی ذخیره در بدن خود را صرف ساخت پرها می‌کند، از اواسط تیرماه تا پایان پرریزی، مقدار پروتئین جیره‌ی غذایی را به سطح بیست‌وپنج تا سی‌درصد افزایش دهید (انواع نخودهای کبوتر، قرماش، سویا تفت داده شده و الخ.). ضمناً بایستی ذرت ریز را به حد ده درصد (به‌خاصر اسیدهای چرب و امگا 6) به سبد غذایی اضافه کرد.

استفاده از دانه‌هایی با سطح چربی بالا حاوی "اسیدهای چرب غیر اشباع" مثل کافیشه و سویا برای قوام‌بخشیدن به جنس پرها مفید است. تخم کتان و تخم کلزا  نیز منابعی مغذی حاوی اسیدهای چرب ضروری هستند که به سبد غذایی بایستی اضافه شوند. 

بایستی هفته‌ای دوبار به کبوتران مولتی‌ویتامین (کمک به قوای بدنی و تسهیل در امر پرریزی) محلول داد و هفته‌ای یکبار پروبیوتیک (برای بهبود بخشیدن به دستگاه گوارش و نیز بالابردن سطح ایمنی بدن). نیز هفته‌ای یکبار از الکترولایت استفاده کرد تا نمک‌های از دست رفته‌ی کبوتران در فصل گرم سال جایگزین شود.

 

 

 

مواد آلی و معدنی حاوی انواع مینرال‌ها و نمک‌های لازم مثل خاک رس کبوتر و آجرهای مخصوص، نمک یددار، صدف خردشده، ماسه دریایی، گرانیت پودرشده، ذغال طبی و امثالهم را در چند جای مختلف در گنجه قرار دهید تا در دسترس همه‌ی کبوتران باشد. هنگام پرریزی درست مثل جوجه‌کشی، نیاز بدنی کبوتر به مینرال دوچندان می‌شود.

 

 

از ید مایع (هفته‌ای یکبار محلول در آب کبوتر) غافل نشوید که برای کیفیت‌بخشیدن به جنس پرهای جدید بسیار مفید است. همچنین نیاز جدی بدن کبوتر به ید (نمک) را تامین می‌کند.

در این هنگام کبوتر به خوردن سبزی‌جات نیز علاقه نشان می‌دهد. بهترین انتخاب پیازچه و ساقه‌ی سبز سیر است که باید کاملاً خرد کرد و هفته‌ای یکبار در اختیار پرنده گذاشت. پیاز و  سیر خاصیت پاک‌کنندگی و آنتی‌بیوتیک "طبیعی" دارند که برای پاکسازی درون سیستم گوارشی پرنده مفید هستند. 

توضیح: توجه شود که استفاده‌ی بیش از حد از سبزی‌جات باعث ترشیدگی چینه‌دان می‌شود.

  دانه‌ی پرنده را هفته‌ای یکبار با مقداری کم از روغن نعناع و روغن اکالیپتوس آغشته نمایید تا علاوه بر کمک به سیستم گوارشی، از عودکردن زرداب در گرمای شدید نیز جلوگیری کند. 

 گنجه‌ها را در این زمان بیش از همیشه نظافت کنید. با جاروبرقی‌ صنعتی هر روز گرد سفید و پرهای پخش در گنجه‌ها و اطراف را جمع‌آوری کنید تا تجمع آن‌ها باعث بیماری‌های تنفسی برای کبوتران یا خودتان (خصوصاً آلرژی) نشود. نظافت و خشکی گنجه‌ها بهترین وسیله‌ برای پیشگیری از هر گونه بیماری است.

 

 

ضمناً لازم است که گنجه‌ها را برعلیه انگل‌های جلدی و مگس‌ها و باکتری‌ها ضد عفونی کرد، زیرا انگل‌های جلدی مخرب جدی پرهای خیس و نو هستند و به سلامت پرهای در حال رشد صدماتی جبران‌ناپذیر وارد می‌کنند. در آب آبتنی کبوترها مقداری داروهای ضد انگل اضافه کنید تا همیشه بدن کبوتر از کنه و شپشک‌ و امثالهم پاکیزه باشد. 

 پرهای کبوتران را هر دو هفته یکبار از انگل‌های جلدی بزدایید. این کار را می‌شود با پودرهای ضد انگل مخصوص پرنده مثل "درای کیل" یا "داستینگ پاودر" یا داروهای محلول در آب انجام داد. ضمناً آب‌تنی در اوایل دوران پرریزی باعث سرعت‌بخشیدن به پرریزی و کم‌کردن سطح استرس در پرنده می‌شود. پرهای اصلی مثل تیزه‌ها که به نیمه‌ی رشد رسیدند، آبتنی‌دادن دیگر جایز نیست، زیرا ممکن است پرها را خون بیاندازد.

و در آخر، لابد خود بهترین می‌دانید که کبوتری که توی لک است را نباید پراند!

 

 

 

+ نوشته شده در  سه شنبه پانزدهم بهمن ۱۳۹۲ساعت 8:3  توسط مهندس  | 

بیماریها کبوتر

 

  ساختن لانه كبوتر(کوله)

 

 در اين فصل روي صحبت با كساني است كه داراي خانه شخصي بوده واز نظر علاقه اي كه به كبوتر دارند بايد قبل از جمع آوري كبوتر نكات زير را رعايت فرمايند اكثرا"ديده شده لانه هايي كه براي كبوتران تهيه ويا ساخته اند دربهاي ورودي كبوتر از نظر جهات اصلي شرقي ويا غربي بوده كه بدترين لانه هاست وبه هيچ وجه براي آسايش كبوتر چه در تابستان وچه در زمستان مناسب نيست زيرا لانه هايي كه شرقي وغربي هستند براي كبوتراني كه در فصول گرم چندين ساعت پرواز مي نمايند وزمان استراحت را بايد در لانه بگذرانند بخاطر تابيدن آفتاب از پشت ويا جلو لانه آسايش را از اين حيوان سلب وبلكه با تابيدن آفتاب به لانه نوعي عذاب را متحمل وبينه اش به مرور تحليل مي رود.

بسياري از كبوترداران كه مبادرت به پرواز كبوتران خود در گرما دارند بايد به اين نكته توجه نمايند چرا در روزهاي اول ودوم ويا سوم كبوتر داراي قدرت پرواز خوبي بوده ولي بعد به مرور از قدرت پرواز آن كاسته وكم مي شود وچرا كبوتر به خوردن دانه تمايل واشتهايي ندارد علت فقط وفقط غربي وشرقي بودن لانه ها بوده كه از صبح تا غروب از پشت يا جلو آفتاب به اين لانه ها مي تابد ولانه را به شدت گرم وخواب وآسايش را از كبوتر سلب وبنيه بدني كبوتر به مرور ضعيف وقدرت پرواز تحليل مي دهد واكثر كبوترداران به اين موضوع كمتر توجه دارند وعدم پرواز وكم مقاومت بودن كبوتر را در نالايق بودن اين حيوان دانسته ونسبت به كبوتران بدبين واحتمالا تصميماتي بر رد كردن ويا سر بريدن آنها مي نمايند در حاليكه اين حيوان مقصر نيست بلكه تقصير از ناآگاهي صاحبان آنهاست واصولا لانه هاي شرقي فقط براي زمستان مفيد ولانه هاي رو به شمال براي تابستان ولانه هاي غربي در زمستان وتابستان براي كبوتر مضر ونامناسب ولذا جهت امتداد سقف لانه باید  ازشمال غرب به جنوب شرق باشد تا افتاب در طول روز بر روی سقف  حرکت کرده وحجم سایه سقف حفظ گرددو لانه هايي كه دربهاي آن روبه جهت مخالف بادهای غالب منطقه تعبیه شده با شرايطي كه در زير خواهد آمد براي چهار فصل مفيد است اينك كه توجه فرموديد ساختمان وبناي لانه در كدام جهت باشد بهتر است به موارد زير نيز دقت وتوجه لازم معمول ومبذول فرمائيد.

1.موقعيت خانه مسكوني  خانه اي كه مي خواهيد در آن كبوتر نگهداري كنيد داراي چه موقعيتي است وقبل از هر كار اول روي بام رفته در صورتيكه پشت بام شما مشرف به خانه هاي همسايه ياشد قبل از هر كار  واجب ولازم محل هاي مشرف به خانه هاي همسايگان را با آجر ويا ايرانيت محصور نمائيد بطوريكه خود شما ويا مهمانهاي كه روي بام مي آيند از ديد همسايگان محفوظ باشند.

2.اگر پشت بام شما داراي چنين شرايطي نيست در صورت علاقه مفرط كبوتران را در حياط منزل لانه سازي ونگهداري ودر صورت جلب نظرهمسایگان ورعایت مسایل بهداشتی وفقط جوجه گیری در حجم محدود.میتوان با توری کشیدن در بالکن وقفسه بندی اقدام به پرورش نمود.

3.در صورتيكه خود را واجد شرايط نگهداري كبوتر تشخيص داده وپشت بام را محصور نموديد براي ساختن لانه به نكات زير توجه نمائيد.

4.سعي شود  دربهاي لانه ها رو به جهت مخالف بادهای غالب منطقه باشد .

5.پشت لانه ها بطور واجب وحتم بايد آجري باشد.

6.قد پاي لانه از 50/1كمتر واز 2متر بيشتر نباشد.

7.طول لانه بر حسب احتياج ولي عرض از 2متر بيشتر نباشد

۸.كف لانه ودیواره ها حتما سیمانی  وبدون درز ویا کاشی  باشند تا قابلیت شستشو وضدعفونی را داشته باشند  ومی توان جهت کف بستر از موکتهای مقوایی نازک مخصوص مرغداری های صنعتی استفاده نمود که براحتی به صورت رولی  جمع ودفع می شوند ومخصوص این کار می باشند وشخصا از استفاده آن راضی می باشم

۹.اگر مطمئن هستيد محل نگهداري كبوتر داراي پشه هاي زيادي است به طور حتم روي لانه هاي را با تور سيمي بسيار ريز بپوشانيد واطراف کاسه تخمگذاری برگ درخت اکالیپتوس بگذارید تا كبوتر شب از گزند پشه وسرایت بیماری ها خصوصا آبله  مصون وبتوانداستراحت نمايد وهمچنين از ورود گنجشك به داخل لانه جلوگيري شود.

۱۰.پائين لانه ها حدود 20سانت پوشيده بوده تا از خروج پر به خارج ودر زمستان از ورود آب باران  به داخل لانه جلوگيري شود.

۱۱.بطور حتم سقف لانه حدود نيم متر50سانت جلوتر ويا بيشتر از درب ورودي لانه باشد تا لانه در تابستان از تابش آفتاب ودر زمستان از باران  مصون باشد ومی توان برای عایق بندی گرمایی.روی سقف را ایزوگام نقره ای یا کاه گل ویا  بوسیله برگ های نخل خرما بپوشانیم .

۱۲.بين لانه ها براي جدا شدن از يكديگر تيغه هاي  ساخته شود تا در موقع ضرورت كبوتر را بدون در دست گرفتن از لانه به لانه ديگر روانه نمائيد.

14.قسمت هاي آجري لانه وسقف را در صورتيكه ايرانيت نباشد بطور حتم و واجب ولازم سیمان كاري ویا بند کشی وبدون شیار نمائيد تا قابلیت شستشو وضد عفونی را داشته باشد.

15.اگر سقف لانه ها ايرانيت باشد درزهاي كنگره اي بالا را مسدود ويا با كهنه هاي بي مصرف ولي تميز مسدود نمائيد تا از وزود گنجشك به داخل لانه جلوگيري شود.

16.به فاصله هاي 1تا20/1متر قلاب هاي آهني به موازي يكديگر در بالا وپاييين لانه نصب تا در زمستان پرده كشي به سرعت نصب وجمع گردد.

17.سعي فرماييد در زمستان از نصب نايلون روي لانه خودداري فرمائيد چون وجود نايلون خروج هوا را از لانه به خارج مسدود نموده ودر نتيجه كبوتر مريض وبيشتر دچار چشم درد وآبريزي چشم مي شود.

18.ني بندي لانه از سليقه خاص كبوتردار است وسعي فرمائيد از درزهاي تيغه بين لانه ها استفاده نموده وفاصله ني بندي از 20سانت كمتر واز 25سانت بيشتر نباشد.

19.بطور حتم لانه هاهفته ای يكبار  جارووتميز گردد واز انباشته شدن فضولات در لانه ها به شدت جلوگيري نمائيد.

20.از پاشيدن آب ويا نمناك شدن داخل لانه شديدا"احتراز نمائيد چون باعث انواع بيماريهاي كبوتر ناشي از لانه هاي نمناك است.

21.اگر تصميم داشتيد لانه ها را در حياط منزل بسازيد اول سعي نمائيد كف لانه وديوارهاي اطراف آنرا قيرگوني نمائيد تا از بروز رطوبت در داخل جلوگيري شود ورعايت 20مورد بالا را نمائيد.

22.بدترين بامها آسفالته است زيرا در تابستان بعلت تابش آفتاب ووجود شن وآسفالت گرما را به خود جذب وبوي قير وگرما كبوتر را عذاب مي دهد.

23.بهترين بامها آجر يا موزاييك است كه هم قابل شستشو وهم به محض پاشيدن آب گرما را از بين برده وبام را خنك مي نمايد.

24.پشت بام بايد حداقل هفته اي يكبار شستشو وتميز گردد.

25.لانه هائيكه درهاي آن رو به مشرق باشند در صورتيكه ديوارهاي پشت آن با آجر باشد وحداقل 25 سانت قطر داشته باشند مناسب ومساعد ميباشند.

26.از ساختن لانه هاي كوچك با دربهاي كوچك در حياط ويا بام جدا"خوداري شود وبطور كلي لانه كبوتر بايد انسان به راحتي در آن رفت وآمد نمايد

 

 

نکات کاربردی مهم ومختصرتجربی وعملی

-تهیه چند نوع دارو جهت نگهداری واستفاده معمول(دم دستی) توصیه می شود که همیشه در یخچال  داشته باشیم:

۱-لینکو پک جهت سرماخوردگی وعفونتهای چشمی :تزریق ۳واحد در سینه جهت پرنده بالغ 

۲-انروفان تزریقی(۳واحد در سینه جهت پرنده بالغ ) وانروکین خوراکی جهت پیشگیری ودرمان عفونتهای ریوی وتنفسی(۳واحد در دهان جهت پرنده بالغ )

۳-قرص مترونیدازول انسانی ویا پودر لوامیزول جهت مبارزه با انگل های داخلی.

۴-کپسول سولفادی می دین جهت عفونت وپنیرک و ناراحتی های دستگاه گوارش(آب خورک)

 نیوکاسل:  طبقه بندی عامل این بیماری :خانواده ویروس :Paramyxo Viridae,Genus Rubula Virus اشاعه :• ارتباط مستقیم با ترشحات و بخصوص مدفوع پرندگان درگیر با بیماری .• غذای آلوده .• آب آلوده .• وسایل آلوده .• محیط و محوطه آلوده .• لباسهای آلوده افراد مرتبط با پرندگان .• و...... منابع ویروس :• ترشحات چرکین از دستگاه تنفسی .• مدفوع آلوده .• تمامی قسمتهای لاشه پرنده بیمار .ویروس این بیماری در خلال دوران بیماری و در دوره ایی محدود و در طول دوران نقاهت میتواند پخش شود .همچنین برخی از پرندگان قادر هستند که ویروس نیوکاسل را برای مدت یکسال با خود حمل کرده و در محیط پخش کنند .نحوه بروز بیماری :بیماری نیوکاسل در بسیاری از کشورهای جهان ، بومی و خاص همان مناطق میباشد . برخی از کشورهای اروپایی نیز برای سالهای دراز عاری از این بیماری کشنده و ویروس هولناک بودند .دوره بروز این بیماری با توجه به نوع آن بین چهار تا شش روز میباشد .پیشگیری و کنترل :باید توجه کرد که این بیماری متاسفانه هیچگونه درمانی ندارد .اقدامات بهداشتی :• جداسازی مطلق و شدید در هنگام بروز این بیماری( Isolation ) .• نابودی تمامی پرندگان مبتلا و همچنین پرندگانی که در معرض ارتباط مستقیم با این بیماری قرار داشته اند .• ضدعفونی کامل و دقیق محوطه های درگیر و غیر درگیر .• انهدام درس و صحیح لاشه ها .• کنترل میزان آفتها در گله .• پرهیز و اجتناب از تماس با پرندگانی که وضعیت سلامتی مشخصی ندارند .• کنترل میزان رفت و آمد افراد .• بهتر است که تمامی طیور موجود در فارم همسن باشند . اقدامات درمانی :واکسیناسیون با واکسنهای امولوسیون روغنی و همچنین واکسنهای زنده میتواند بصورت چشمگیری سبب کاهش تلفات در گله های طیور بشود .واکسن B1 زنده و لاتوسا بایستی در آب آشامیدنی محلول شود و یا بصورت اسپری دانه درشت استفاده شود . این واکسنها را گاهی نیز در داخل بینی استفاده می کنند .جوجه های سالم بایستی هرچه زودتر بین روزهای یکم تا چهارم زندگی واکسینه بشوند ، ولی تاخیر در واکسیناسیون اثرات واکسن را در هفته های دوم یا سوم کاهش می دهد .برخی از عفونتها مانند مایکوپلاسما ممکن است واکنش واکسن را شدیدتر کند . در این موارد میتوان از واکسنهای با ویروس کشته شده استفاده کرد .

درمان سنتی بيماري كله گيجا(سر كجي كفتر) خیلی وقت ها بیماری کله گیجه با نیوکاسل اشتباه گرفته می شود . وقتی شما یک کفتر را در جایی کوچک میگذارید و او به جای کوچک عادت ندارد کله گیجا میگیرد که برای خودم چندین بار این دلیل اثبات شده است بعضی ها هم میگویند بیماری نیو کاسل است(که من در قسمته زیر برای اون کفترایی که در جایی کوچک بوده اند راه حل را نوشته ام) البته بر اثر ضربه به سر نیز این اتفاق می افتد مثلا وقتی شما میخواهید یک کبوتر را از روی بام با طور صید(شکار)کنید که احتمال ضربه خوردن به سر زیاد است.احتمال دچار شدن به کله گیجا بسیار است.مخصوصا که اگر کبوتر جوجه باشد و برای بار اول به این شکل ناگهانی و سریع صید میشود(بر اثر ضربه ناگهانی) 1.شما بايد هر موقع اين بيماري را مشاهده كرديد بلافاصله كفتر مريض خود را از سايرين جدا كنيد(چون اگر کبوتران دیگر اورا بزنند مریضی آن بیشتر میشود) ۲. در ۴ روز اول بیماری فقط به آن نخود بدهيد و در آخر کمی سیر(نخود ها را قبل از وارد کردن در ظرف آب به خوبی بشویید).نخود ها را در درون ظرف آبي قرار داده و وقتي ملايم شد دهن او را باز كنيد و يکذره يکذره وارد دهنش كنيد(مواظب باشيد خفه اش نكنيد يکذره يکذره)کمی سیر نیز در آخر بدهید.بعد از دادن نخودها آب نیز بدهید(بهتر است از همان آبی که نخود ها درون آن بوده اند استفاده کنید).مقدار غذا دادن شما بستگی به(شکم)کبوتر شما دارد. همیشه سعی کنید غذای آن (بعد از ۴ روز اول بیماری)به طوری باشد که نصفی از شکمش را با دانه های متنوع و بقیه با نخود و در آخر با کمی سیر پر شود . ۳.سعی کنید از دانه های مقوی استفاده کنید. نکته:اگر زیاد گندم بدهید ممکن است به بیماری اسهال دچار شود و در نتیجه ضعیفتر شود در کنار گندم از دانه های مقوی همچون شاه دانه.ماش.ملک(گاودانه)استفاده کنید.(این دانه ها نیز به همانند نخود ملایم باشند بهتر است).(چرا سیستم غدایی متنوعی داشته باشد؟برای بدست آوردن انرژی بسیار و مقابله با بیماری) ۴.مقدار دادن سیر:در هر وعده غذایی یک دانه سیر را به چهار قسمت تقسیم کنید(اگر دانه سیر کوچک باشد نصف آن دانه را در هر وعده بدهید)دادن یک چهارم در هر وعده کفایت میکند.(چرا سیر؟ چون سیر همواره دارای خواص بسیار زیادی است.مخصوصا برای مقابله و جلوگیری با بعضی از بیماری ها.ضد میکروب است ) زمان غذا دادن:سعی کنید بیشتر در ۳ وعده صبح و ظهر و غروب بدهید. ۵.باید همیشه شکمش سیر باشد.ضمنا اگر غذا و سیر را بیش از اندازه به کبوتر خود بدهید امکان بالا آوردن کبوتر زیاد است. ۶.چگونه وارد کردن نخود و سیر:شما میتوانید ۱. دهان کبوتر را باز کنید و سرش را رو به بالا بگیرید و بعد تکها های کوچک سیر و نخود را در درون دهانش بی اندازید.۲. میتوانید از گوشه دهان کبوتر(زیر دماق)از لبه دهان غذا را وارد دهنش کنید و مطمئن شوید که غذا بر روی زبانش باشد تا بتواند قورتش دهد ۷.آن را در يك جاي بزرگ بگذاريد تا بتواند براي خود قدم بزند. ۸.بیشتر در جلو آفتاب کبوتر را قرار دهيد.(اگر آفتاب در ظهر بسیار سوزان است.مدت زمان کمتری کبوتر را در هنگام ظهر در جلو آفتاب قرار دهید.معمولا روزی ۴ ساعت خوب است) .وقتی که کبوتر به مدت طولانی در جلو آفتاب بوده باشد نباید آنرا به جای سردی ببرید چون احتمال گرفتگی بدن به خصوص کتفها بالا میرود ۹.وقتي كه ديديد كه ديگر كله اش به كجي نميزند(كه براي تشخيص اين كار بايد با تجربه باشيد) بعد از 2 هفته اش ميتوانيد قاطي كفترهايتان بگذاريد البته در ابتدای شروع بیماری اگر پرها و دم کبوتر و نیز پرهای دور گردن کبوتر را بکشید چون جریان خون در این مواضع بیشتر می شود به زودتر خوب شدن کبوتر کمک می کند . همچنین برخی باتیغ یک شکاف کم عمق روی سر پرنده ایجاد می کنند ( حجامت سر ) و یا یک شیء داغ بر روی سر پر نده می گذارند .  این موارد به بهبود کبوتر کمک می کند ولی پرنده را کچل می کند .   بعد از چند روز خوب ميشود؟ بستگي به مدت زمان دارد اگر شما زود اقدام كنيد بهتر است و معمولا بعد از ۱ یا ۲ ماه خوب ميشود(براي احتياط بيشتر بعد از ۱ ماه كه مرتبا به او رسيدگي كرديد او را در يك جاي بزرگ بگذاريد چون ديده شده كه بعضي از دوستان فكر كردند كه ديگر خوب شده و قاطي كفترهاي ديگرشان و يا جايي كوچك گذاشته اند و متاسفانه دوباره كفتر اين بيماري را گرفته)شما بعد از ۲ الی ۳ ماه با خاطري جمع آن را در داخل تور خود بگذاريد(البته باز هم بستگي به رسيدگي شما به كفترتان دارد) توجه:اگر کله گیجا کفتر کم باشد بعد از یک ماه و نیم و اگر شدتش متوسط باشد بعد از ۳ ماه خوب میشود(اگر تمامه نکات بالا را رعایت کنید ثمره حاصل دسترنج خود را خواهید دید) و اگر هم کله گیجا کفتر خیلی بود بهترین کمک به کفتر خلاص کردن او از این زندگی رنجبارش میباشد که شما با این کار بهترین لطف را در حق او انجام داده اید من خودم چندین بار با این بیماری مواجه و آن را درمان کرده ام(فقط نکات بالا را رعایت کنید)

بيماري آسم:علائم: اين بيماري تمامي علايم بيماري سرماخوردگي را دارد به اضافه تنفس سخت با دهان باز .گاهي نيز تنفس پرنده همراه با صدا مي باشد.درمان: دو قطره يد خوراكي را در 28 گرم آب نوشيدني حل كرده و روزي سه مرتبه از آن به پرنده داده شود. جاي پرنده بايد گرم باشد. ميتوان كمي بخار اكاليپتوس نيز در محل اتاق پرنده استفاده نمود اما اين بخار نبايد زياد باشد زيرا موجب خفگي پرنده خواهد شد. اين درمان بايد تا بهبودي كامل پرنده ادامه يابد . با افزايش آثار بهبودي بايد درمان نيز با فاصله انجام شود. تغذيه پرنده نيز بايد مقوي باشد.

 عفونت استرپتوکوکی ( streptococcus infections ) عامل آن باکتری استرپتوکوکوس می باشد و در همه جا حتی گرد و غبار موجود در هوا نيز وجود دارد و معمولا در مواقعی که عفونتهای ويروسی و يا ساير بيماری ها پرنده را ضعيف کند بعنوان يک ميکروب فرصت طلب موجب بيماری ميگردد . اکثرا در طول دوران جنينی و یا ده روز اول پس از خروج جوجه از تخم موجب تلفات می گردد. به ندرت نيز در پرندگان مسن تر ايجاد بيماری می کند  در بين پرندگان و پستانداران مشترک می باشد ولی به طور کلی در پرندگان اهميت کمتری دارد . علائم بيماری متفاوت بوده و عوارض مختلفی ايجاد می کند . مثل آبسه های پوستی - زخمهای چرکی - آندوکارديت وجتاتيو بر روی دريچه های قلب - تورم مفاصل - لنگش و بالاخره آبسه کف پايی . گاهی ميکروب وارد خون شده و در طی يک يا دو روز موجب مرگ سريع همراه با عوارضی همچون افزايش تعداد تنفس در ساعات پايانی عمر پرنده - پف کردن - اسهال و بستن چشم ها می شود . در کبوتر ممکن است تلفات خيلی زياد باشد . بعضی وقت ها پرنده دچار عوارض عصبی و افزايش تحرک می شود و به نظر هيجان زده می آید , به طوری که خودش را به اطراف زده و در اثر جراحات بوجود آمده و يا ضربه و خونريزی داخلی تلف می گردد . 

  ليستريوز( listeriosis ) اين بيماری دراثر باکتريی بنام ليستريامونوسيتوژنز بوجود آمده و در بسياری از انواع پرندگان و پستانداران ايجاد عوارض می کند . ولی در بين پرندگان , کبوتر نسبت به اين بيماری حساس تر است . انسان نيز نسبت به اين باکتری حساس بوده و گاهی دچار مننژيت می شود . معمولا باکتری از راه دهان وارد بدن شده و بيماريزا می گردد . خوشبختانه نسبت به انواع ضدعفونی کننده های رايج حساس می باشد و به سرعت از بين می رود . اين بيماری در شکل حاد موجب تلف شدن پرنده ظرف مدت يک تا دو روز می شود . در مواقعی که دوره بيماری طولانی تر می شود , عوارض عصبی مانند لرزش و پيچش گردن و فلجی نيز بروز می کند .

 بيماری اريزيپلاس ( erysiplas ) اين بيماری در اثر باکتريی به نام اريزيپاوتريکس ايجاد می شود .خوک و بوقلمون حساس ترين حيوانات نسبت به اين باکتری می باشند ولی در کبوتر نيز اين بيماری مشاهده می شود . در انسان نيز گاهی اين باکتری در اثر ورود از راه زخم های پوستی موجب واکنشهای موضعی می شود . جوندگانی مثل موش يا حشرات گزنده نيز می توانند عامل بيماری را منتقل کنند . معمولا باکتری به طور آزاد در خاک مرطوب و يا آب های راکد کم عمق وجود داشته ئ تکثير پيدا می کند . در مجموع اين بيماری برای کبوتر خطر جدی ندارد و راه انتقال آن از طريق دهان است . معمولا علائم بيماری شامل بی اشتهايی - کز کردن - ضعف و اسهال سبز متمايل به زرد می باشد که خيلی سريع منتهی به مرگ می شود .  

بيماری های مايکوپلاسمايی ( mycoplasmosis ) عامل آن مايکوپلاسما می باشد که از نظر طبقه بندی پست تر از باکتری ها قرار می گيرد و فاقد ديواره سلولی بوده ولی در روی برخی از محيط های کشت آزمايشگاهی رشد می کند . در مقابل ضدعفونی کننده ها ی مختلف و خشکی محيط بسيار حساس بوده و ظرف چند ساعت در محيط خارج از بدن موجود زنده از بين می رود . بدين خاطر برای انتقال اين بيماری نياز به تماس نزديک بين پرنده آلوده با پرنده حساس می باشد . این ميکروب از طريق تخم نيز منتقل شده و در بين آنها ايجاد مرگ و مير می کند . معمولا برای بيماريزا شدن نياز به عوامل مستعد کننده ای مثل ساير ويروس ها و باکتری ها دارد . علائم بيماری شامل مشکلات تنفسی - خرخر کردن - آبريزش از چشم و بينی تورم مزمن ملتحمه چشم و سينوس تحت چشمی و مفاصل می باشد .در جوجه ها نيز موجب افزايش مرگ و مير می گردد .

بيماري درد چشم:اين بيماري مسري مي باشد و بايد پرنده بيمار را از ساير پرندگان جدا كرد. چشم درد ميتواند به علت سرماخوردگي و يا تماس چشم پرنده با چوب نشيمن كثيف يا چيزهاي آلوده و يا به علت يك بي نظمي داخلي و وجود عفونت در خود چشم بوجود آمده باشد و نبايد نسبت به آن بي اعتنا بود.علايم: جراحات پلك ها ، خارج شدن مايع و قي از چشمها ، پلك هاي بهم چسبيده.علل بيماري: جريان هوا ، اتاق پر دود ، ميكروبمداواي بيماري: استفاده از قطره هاي شستشو دهنده چشم مانند : آب بور ، محلول بابونه و پمادهاي آنتي بيوتيكروش ديگر اينكه چشم پرنده را با استيد بوريكي كه براي چشم انسان تهيه كرده اند بشوييد سپس محلول 10% آرژيرول به داخل چشم بريزيد اين محلول بايد تازه و مطمئن باشد . ميتوان به جاي آن نيز يك قطره روغن كرچك به چشم پرنده بريزيد كه جانشين خوبي براي آرژيرول مي باشد.روش ديگر : ابتدا چشم کبوتر را با يك قطعه پنبه استريل آغشته به اسيد بوريك شست و شو داده سپس روغن پنسيلين مخصوص چشم را به چشم پرنده بماليد. اين كار چند روز بايد ادامه يابد. عفونت روده:علايم : پاشيده شدن فضله به بيرون در حاليكه به رنگ سبز مي باشد .مداواي بيماري: گرما ي محيط نگهداري پرنده بيمار بين 30 تا 32 درجه باشد. تاباندن نور مادون قرمز ، استفاده از چاي معمولي ، ذغال پرنده . در صورت وجود زخم هاي ويروسي ، استفاده از انتي بيوتيك ها يا سولفوناميد مؤثر است.

اسهال:علايم: فضله آبكي ، كثيف بودن اطراف مخرج ، كم اشتهايي و بي تفاوتي نسبت به محيط اطراف.علل بيماري: ترس و هيجان ، جريانات متغيير هوا ، تغييرات شديد دما ، خوراك فاسد.همچنين مصرف غذاهاي مانده و كثيف توسط پرنده مي باشد مانند دانه هاي كپك زده و مانده. آب كثيف و سبزيهاي ترشيده يا مرطوب.بيماري كوكسيدين: علايم بيماري: سستي ، كم اشتهايي ، اسهال علل بيماري : اين بيماري ويروسي مي باشد. قدرت تكثير اين ويروس در تابستهاي گرم و مرطوب در محل نگهداري پرنده كه نظافت در آن رعايت نشود ، زياد است. وجود اين ويروس را با آزمايش فضله پرنده ميتوان دريافت.مداواي بيماري: اضافه كردن سولفوناميد يا فوراسوليدون به آب آشاميدني پرنده بيمار.گرفتگي مجراي تخم گذاري پرنده:علايم: کبوتر ماده با پرهاي پف كرده بي تحرك مي ماند و معمولا پس از چند ساعت تلف خواهد شد.علل : احتمالا پرنده قادر به دفع تخم آماده از مخرج نمي باشد. ماده هاي جوان اغلب دچار اين ناراحتي مي شوند. در بعضي مواقع نيز پوسته تخم تشكسل نشده و موجب اين عارضه مي شود.مداواي بيماري: ماليدن يك قطره خوراكي مايع در داخل و اطراف مخرج و گرم نگهداشتن پرنده. ماساژ نرم و با احتياط اطراف مخرج. توجه: هيچگاه نبايد پوسته تخم را به طرف داخل بدن پرنده فشار داد. 

 عفونت استافيلوکوکی ( staphylococcus infection ) مهمترين گونه بيماريزای اين باکتری استافيلوکوکوس اورئوس می باشد. باکتری های موجود در اين خانواده درهمه جا از جمله گرد و غبار موجود در هوا پراکنده هستند . اکثر پرندگان سالم نيز در سطح پوست يا مخاط دستگاه تنفس يا گوارش يافت می شود و بعنوان يک باکتری عفونت زای فرصت طلب مطرح می باشد که در شرايط مستعد بيماريزا می گردد . جراهات پوستی و استرسهای طولانی از عمده ترين عللی است که باکتری را بيماری زا می کند . اين ميکروب نسبت به خشکی محيط مفاوم بوده و بدين ترتيب مدتها می تواند خارج از بدن موجود زنده بطور فعال باقی بماند . معمولا بيماری بطور انفرادی بروز کرده و بندرت همه گير می شود . بسته به شرايط مختلف علائم بيماری بسيار متفاوت می باشد يکی از بزرگترين مشکلاتی که اين ميکروب ايجاد می کند افزايش تلفات جوجه ها در هنگام خروج از تخم و يا چند روز بعد از آن می باشد که معمولا در اثر عدم پاکيزگی لانه ها و يا استفاده نا صحيح و بی رويه آنتی بيوتيکهای مختلف در کبوتر ماده ( بعنوان پيشگيری کننده از بيماری های مختلف ) رخ می دهد . در این حالت عدم جذب کيسه زرده و يا تورم ناحيه ناف ديده خواهد شد .حالت ديگر ناشی از ورود باکتری به خون می باشد که موجب خمودگی - بی اشتهايی - ژوليدگی پرها و پف کردن و در نهايت مرگ می شود .گاهی افتادن بند های انگشتان پا و يا ناخن آنها بعلت عفونت به اين باکتری می باشد . برخی مواقع عوارض عصبی از جمله لرز - برگشتن سر به طرف عقب و تشنج نيز قبل از مرگ ديده می شود . در حالاتی که عفونت از طريق خون و یا زخم پوستی به مفاصل برسد مومجب تورم و تجمع چرک فيبرينی در آنها شده و در مراحل پيش رفته موجب عفونت استخوان ها نيز می گردد . مواقعی که عوامل مستعد کننده و يا زخمهای پوستی حضور داشتته باشند اين باکتری موجب تورم جلد همراه با چرک می شود و در ناحيه کف پا ايجاد آبسه کرده و سبب پادرد و لنگش می گردد .   يبوست:علايم : در اين بيماري پرنده با پرهاي پف كرده به گونه اي بي تفاوت در قفس مي نشيند و سعي در دفع فضله مي كند بدون آن كه نتيجه اي بگيرد. پرنده رفتاري شبيه به بيماري گرفتگي مجراي تخم گذاري از خود نشان مي دهد. از ديگر علائم ميتوان به كمي اشتها ، سستي و بيحالي و دفع فضولات با زحمت زياد همراه با تكان دادن خود و وجود رنگ سياه در فضولات پرنده و خشك بودن آن اشاره كرد.علل بيماري: مصرف خوراك مانده و تغذيه از اشياء غير مجازمداواي بيماري : ماليدن روغن خوراكي مايع به مخرج پرنده . چكاندن يك قطره روغن كرچك يا روغن پارافين مايع در منقار پرنده .

بيماری تورم عفونی پيش معده ( infections proventriculitis ) اين بيماری در اثر باکتری درشتی به نام مگا باکتر که به خانواده لاکتو باسيلاسه تعلق دارد بوجود می آيد و در کبوتر - فينچ - مرغ عشق و برخی طوطی های کوچک ديده شده است . بيشتر مواقع اين باکتری در طول دوران توليد مثل و پرورش جوجه ها مسئله ساز می شود ولی تقريبا هميشه با يک عامل مستعد کننده مثل تراکم زياد يا سوء تغذيه همراه است . تنها نشانه بيماری از دست دادن تدريجی و بسيار آهسته وزن بدن است بطوری که طی مدت دوازده تا هجده ماه پرنده را از پا در می آورد عامل بيماری از طريق فضولات در محيط پخش می شود و از راه خوراکی سايرپرنده ها را مبتلا می کند . در کالبد گشايی زخم يا تورم پيش معده در ناحيه اتصال آن با سنگدان قابل مشاهده است که می تواند همراه يا بدون خونريزی باشد .  تنفس صدا دار:اين بيماري به دو علت بوجود مي آيد: 1- تغييرات شديد و ناگهاني دما 2- تغذيه از دانه هاي كثيف و آلوده به گرد و فضولات خود يا کبوتر هاي ديگر.علامت اين بيماري تنفس با صدا و با منقار نيمه باز است . در عين حال نفس بريده بريده مي باشد.درمان: استفاده از شربتهاي سينه و داروهاي ضد سرفه و مخلوط كردن يك قاشق چايخوري الكل طبي رقيق با دو قطره گليسيرين در آب آشاميدني پرنده .و يا حل كردن يك قرص قابل حل 50 ميليگرمي ترامايسين در يك فنجان آب و ريختن آن در جاي آب پرنده است. اين محلول براي برونشيت ، سرما خوردگي و اسهال پرنده نيز مفيد است.

عفونت با باکتری ای کولای ( e.coli infection ) عامل اين بيماری اشرشياکولای است و بين بسياری از گونه های پرندگان مشترک بوده و باعث بيماری ميشود . برخی از انواع آن قدرت بيماريزايی شديدی دارند و ساير انواع آن در تحت شرايط خاص مانند همراه شدن با شاير بيماريهای ويروسی و باکتريايی و يا شرايط بد نگهداری همراه با استرس های زياد بيماريزا می گردند .علائم بيماری بسته به حاد بودن و يا تحت حاد بودن بيماری متفاوت است . در صورتی که باکتری وارد خون شود , موجب کز کردن پرنده و مرگ سريع او می گردد ولی اگر باکتری در اندامهای مختلف جايگزين شود موجب عوارض متفاوتی می گردد . گاهی اوقات وارد دستگاه تنفس شده و عوارض تنفسی می دهد که معمولا ناشی از تهويه بد محل نگهداری پرنده و گرد و خاک زياد می باشد  اگر در مفاصل موضعی شود تورم مفصل و پادرد ايجاد می کند . در صورتی که وارد مجرای تخم شود موجب چسبندگی تخم و عفونت مجرا و نهايت مرگ می شود در دستگاه گوارش اسهال ايجاد می کند . در جوجه ها يا موجب تلفات قبل از خروج تخم می شود و يا جوجه به دنيا آمده ضعيف و کوچک بوده , دچار اسهال شده و بزودی تلف می گردد . سرماخوردگي:علايم: پف كردن ، لرز ، عطسه ، نفسهاي تند و گاهي نيز يك قطعه سفيد و شفاف از بيني پرنده سرازير مي شود. اين بيماري در بعضي از کبوترها با اسهال سفيد نيز همراه است. اين بيماري را نبايد با آسم اشتباه كرد.درمان : استفاده از غذاهاي مقوي ، جلوگيري از كوران و تغييرات دما در محل نگهداري کبوتر بيمار.يك قاشق مربا خوري از سولفات دومنيزي در نيم ليتر آب حل كرده و بجاي آب تا مدت 24 ساعت به کبوتر بدهيد.يك قاشق چايخوري روغن اكاليپتوس در يك فنجان آب جوش ريخته در جلوي سوراخ قفس نگهداريد بطوري كه پرنده از بخار متصاعد شده استنشاق نمايد ولي اين كار نبايد زياد باشد زيرا ممكن است موجب خفگي پرنده شود. پس از 24 ساعت آب اشاميدني مسهل دار پرنده را برداريد و بجاي آن آب آشاميدني كه در آن يك قرص 50 ميليگرمي ترامايسين حل شده ، بگذاريد.  

غده يا ورم جلدي(طعمه) :ورم زير جلدي در کبوتر به علت مسدود شدن يكي از روزنه هاي ترشحات طبيعي بدن اتفاق مي افتد. اين روزنه ها كه كارشان بيرون دادن بعضي از ترشحات طبيعي و داخلي بدن پرنده است گاهي بسته شده و ترشحات راهي به بيرون نخواهند يافت در نتيجه در زير پوست پرنده جمع شده و بتدريج تراكم اين ماده زياد شده و تشكيل توموري را در بدن کبوتر ميدهد.درمان: همين كه تومور كاملا رشد كرده و بزرگ شد و پوست روي آن كشيده و نازك گرديد موقع آن رسيده كه آنرا از زير پوست درآورند. پوست نازك شده را با يك تيغ تيز و استريل شده بشكافيد و ماده پنيري شكل داخل آن را بيرون بياوريد . سپس به سر يك چوب خلال دندان پنبه استريلي بپيچيد و زخم ايجاد شده را با آب استريل با دقت بشوييد. بعد از آن پرنده را در قفس و مكاني راحت و بي سر و صدا قرار دهيد و اطراف قفس را با پارچه اي بپوشانيد تا از جست و خيز و فعاليتهاي اضافي پرنده جلوگيري شود.

 

 روشهای واکسیناسیون

 روش قطره چشمی (Eye drop ):  این روش برای واکسن های زنده مانند نیوکاسل، برونشیت و لارنگوتراکییت کاربرد دارد. در این روش هر 1000 دز واکسن را در 28-22 میلی لیتر آب مقطر حل کرده  و سپس یک قطره در چشم حیوان می چکانند. بهترین راه برای تست قطره چکان و میزان آب مورد نیاز برای رقیق کردن، چکاندن 1000 قطره آب و سپس اندازه گیری آب جمع شده می باشد که میزان آب مورد نیاز برای رقیق کردن 1000 دز واکسن را روشن می سازد. 

 روش تزریقی (injection ):  این روش برای واکسن های کشته و روغنی و بعضی از واکسن های زنده مانند مارک و رﺋوویروس بکار می رود. این روش بصورت تزریق داخل عضلانی( سینه و ران) و یا زیر جلدی ( گردنی) صورت می گیرد. معمولا" این واکسن ها در بطری های 500 یا 1000 دزی در دسترس هستند که با استفاده از سرنگ های خودکار قابل تنظیم می توان جمعیت زیادی از پرندگان را در مدت زمان مشخص واکسینه کرد و ایمنی طولانی مدت ایجاد کرد. در این روش واکسیناسیون از سرسوزن های 18 یا 19 استفاده می گردد و بعد از تزریق به هر 500 تا 1000 قطعه پرنده، سرسوزن باید عوض شود. طول سوزن بسته به جثه پرنده بین 6 تا 12 میلی متر می باشد. 

 روش تلقیح در نسوج بال ( wingweb ):  این روش برای تلقیح واکسن آبله بکار می رود ولی می توان برای واکسن های آنسفالومیلیت، پاستورلوز و ..... نیز استفاده کرد. سوزن ها دارای دو تیغه می باشند که بر روی هر یک از تیغه ها یک شیار وجود دارد و باعث می شود که واکسن در دو نقطه تلقیح شود. برای رقیق کردن آن از آب به میزان 11 میلی لیتر و گلیسرین به میزان 1 میلی لیتر برای هر 1000 دز واکسن استفاده می شود. سوزن مربوطه باید به اندازه کافی در محلول واکسن فرو رود تا شیارهای آن کاملا" از محلول پر شود.

 روش آشامیدنی ( oral ):  اقتصادی ترین، ساده ترین ( با حداقل استرس ) و آسان ترین روش( از نظر امکانات و تجهیزات و نیروی کار مورد نیاز ) می باشد. برای واکسن های زنده مثل گامبورو، آنسفالومیلیت که بافت هدف ویروس دستگاه گوارش است روش کاملا" مناسبی است. در این روش احتمال خطا بالا بوده و تعداد پرندگان واکسن نخورده می تواند زیاد باشد. نکاتی که در این روش باید مورد توجه قرار گیرد: 1-    بسته به شرایط آب و هوایی و سن طیور، آب را به مدت یک تا دو ساعت قطع می کنند. 2-  آب مورد استفاده برای واکسیناسیون نباید حاوی مواد دارویی، کلر و سایر مواد ضدعفونی کننده باشد. 3-  آب مورد استفاده برای هر 1000 دز واکسن بسته به سن پرنده و شرایط آب و هوایی از 15 تا 50 لیتر ممکن است متغیر باشد، هدف رسیدن تمام پرندگان به دز مناسبی از واکسن بر اساس آب مصرفی است. 4-  برای حفاظت از ویروس های واکسن و رفع بقایای احتمالی مواد پاک کننده و یون های فلزات سنگین، میزان 1 تا 3 درصد شیر خشک نیم ساعت قبل از حل کردن واکسن در آب اضافه می شود. 5-  شستن مسیر لوله های آبخوری، زنگوله های آبخوری و..... بسیار ضروری است و فیلتر فشار شکن در سیستم نیپل از مدار خارج می شود. 6-  محلول واکسن باید در فاصله زمانی مناسب مصرف شود که بستگی به نوع واکسن دارد.( بین یک تا دو ساعت در واکسن نیوکاسل و حداکثر 4 ساعت در گامبورو )

 روش اسپری: این روش در واکسن های زنده در جوجه های به سن یک یا چند روزه و پرندگان مسن تر استفاده می شود. نکاتی که در این روش باید مورد توجه قرار گیرد: 1-  بهتر است در فصول گرم اسپری در ساعت اول صبح و یا شب که هوا خنک تر است انجام شود. 2-    توصیه می شود که مخزن واکسن دستگاه اسپری را از جنس پلاستیک انتخاب نماﺋید. 3-  تجهیزات بکار رفته در عملیات اسپری و آماده سازی محلول واکسن باید اختصاصی باشند و نباید برای انجام فعالیت های دیگر از آنها استفاده شود. 4-  در هنگام اسپری سیستم های هواده مثل هیترها و هواکش ها خاموش، پنجره ها بسته و نور سالن به حداقل می رسد. 5-  مقدار آب مورد نیاز برای هر 1000 دز واکسن به نوع و سن گله و دستگاه اسپری بستگی دارد. بطور کلی برای هر 1000 جوجه یکروزه 300 الی 500 میلی لیتر آب در نظر می گیرند. در مرغ های مسن آب مصرفی به 500 میلی لیتر می رسد. 6-  ذرات پراکنده شده در واکسن باید بین 80 تا 180 میکرون قطر داشته باشند. قطرات درشت تر سنگین شده و سقوط می کنند و قطرات ریزتر تبخیر خواهند شد. 7-  از روش اسپری برای تجویز واکسن ها بخصوص برونشیت H120 در داخل کارتن جوجه در سن یکروزگی استفاده می شود. انتقال واکسن در داخل کارتن به خاطر نزدیکی جوجه ها با تماس فیزیکی بهتر انجام می شود. اسپری از ارتفاع 30-20 سانتیمتری انجام شده و جوجه ها 15-10 دقیقه بعد از واکسیناسیون در داخل کارتن می مانند. 8-  رطوبت توصیه شده در زمان اسپری %75 می باشد. پایین بودن رطوبت نسبی در سالن می تواند سبب کاهش اندازه ذرات شده و فعالیت تبخیر ذرات را تشدید نماید.

+ نوشته شده در  سه شنبه پانزدهم بهمن ۱۳۹۲ساعت 8:0  توسط مهندس  | 

تغذیه گرمسیری

 

 

جیره غذایی گرمسیری

شنبه۲۵ شهریور ماه سال 139۱ ساعت ۱۱ AM
با سلام به خدمت دوستان و بزرگان عزیز.  من بالشخصه دان کبوتر‌ها را برای  تابستان گرم خوزستان طوری انتخاب می‌کنم که ۱۰% چربی‌، ۱۰% پروتئین، ۱۰% املاح معدنی، و حدود ۷۰% نشاسته در آن موجود باشد. چربی‌ را از طریق  تخم کافیشه، پروتئین را از طریق انواع و اقسام نخود‌های موجود محلی ( در خوزستان عدس ریز یا گاودانه یا ماش)، املاح معدنی را از طریق ارزن، تخم جارو ودیگر دانه‌های ریز، و نشاسته را از طریق  گندم،  ذرت و جوی خارجی بلغور شده به کبوتر‌ها می‌رسانم. چربی‌ زیاد در فصل گرما به دلیل احتمال فساد، توصیه نمی شود. نشاسته  نیز هم به انرژی و هم به چربی‌ تبدیل میشود که برای این فصل لازم هستند. همانطور که میدانید پروتئین جهت رشد عضلات کبوتر لازم است اما من در  فصل گرما  جیره غذایی باترکیب   ۲۰٪گندم،۳۰٪ُجوخارجی بلغور(خرد) شده،15٪ذرت زرد و 15% ذرت سفید(مایلو)و۱۵٪عدس ریز.

 

 (یا گاودانه،یا قره ماش) و۵٪ارزن را امتحان کرده وتوصیه می نمایم.

 

 در ضمن مولتی ویتامین هفته‌ای یک بار و پروبیوتیک دو هفته یک بار نیز الزامیست و سنگ ریزه، صدف خورد شده و آجر خورد شده باید همیشه در دسترس کبوتر باشد .

 

ضمنا خوراندن دوغ کم چرب وچکاندن  یک لیمو ترش در آبخوری هفته ای یکبار جهت مقابله با استرس  گرمایی بدلیل وجود ویتامین سی توصیه می شود.

 

 منفذ هایی را جهت ورود و خروج هوای تازه وتهویه مناسب  گنجه در نظر بگیرید.

 

وجهت خنک نمودن محیط استفاده از کولر ابی به صورت غیر مستقیم را  در صورت امکان پیشنهاد می کنم   کبوتر‌های مریض را سریعاً جدا کرده و به بیمارستانی  ببرید تا مورد مداوا قرار بگیرند.  در این فصل بخاطر بسته بودن محیط و گرما کبوتر‌ها مریضی سریع تر شیوع پیدا می‌کند.

 

 

 

1- ارزن +ذرت سفید به صورت محدود

 

2- قره ماش. گاودانه. عدس ریز سبز در فصول گرم توصیه می شود

 

3-  گندم

 

۴- ذرت زرد

 

براساس درصد های مذکور پاراگراف بالا

 

۵- نان خرد شده بدون کپک  در حد محدود وتفننی(بخاطر سبوس وهمچنین  وجود نمک کبوتر علاقه زیادی به خوردن آن نشان می دهد هم برای خود و هم برای جوجه هاش خیلی خوب ولی خوردن بیش از اندازه آن باعث اسهال در کبوتر می شود)

 

نکته بسیار مهم : دیده شده ته مانده های غذاها طبخ شده را که شامل سبزی پلو، باقالی پلو،عدس پلو و غیره را با نیت صرفه جویی در مصرف، ته مانده ها را در جلوی حیوان می ریزند باید خدمتتان عرض کنم که روغنی که در این غذا ها وجود دارد اثر بسیار بدی در سیستم گوارشی حیوان می گذارد وباعث اسهال وانسداد روده و بیماری گوارشی در کبوتر می شود پس از انجام این کارجدا خودداری کنید

 

به نظر من درشرایط گرمایی  عدس وجو و ذرت  سفید در تمام وعده ها حفظ شود ومابقی به صورت وعده های تفننی به آن در هروعده اضافه شود کبوتر حیوانی زیرک است به خاطر اینکه تخمی که رویش خوابیده  ویا جوجه ها وجاش سرد نشود میل به خوردن دانه های درشت را بیشتر از خود نشان می دهد وابتدا آنهارا بر می دارد در کل کبوتر در سبد غذایی خود کاملا تشخیص می دهد که بدنش به کدام دانه بیشتر احتیاج دارد و با برداشتن سریع آن شما می توانید پی به نیازش ببرید  

نکته بسیارمهم این است که :

بعضی ها به اشتباه فکر می کنند که کبوتر در روزهای ابتدایی تولد جوجه هایش برای تغذیه به آنها دان می دهد ودر وعده های غذایی در جلوی کبوتر فقط ارزن می ریزند که این اشتباهی جبران ناپذیر است وصدمه زیادی به جوجه کبوتر وارد می شود چون درست در همان زمانی که جوجه کبوتر باید با دانه های مقوی برای رشد و تکاملش تغذیه شود وکما بیش درشت واستخوان بندی اش شکل کامل به خود بگیرد شما تنوع دان را رعایت نمی کنید واین در بنیه جوجه تاثیر به سزایی می گذارد

 

نکته جالب اینجاست که کبوتر اگر خود گرسنه بماند ابتدا جوجه هایش را سیر می کند واین است که انسان پی به عظمت وبزگی پروردگار ومعبودش می برد بعضی از کبوتر ها مانند ما انسانها علاقه ای برای زاد وولد ندارند تخم می کنند ولی روی آن نمی خوابند حتی می خوابند ولی بعد از باز شدن جوجه دان نمی دهند به جفتهایی که ما به عنوان حمال از آنها استفاده می کنیم  این نوع کم کاریها از جناح کبوتران جوان بیشتر دیده می شود وبعد از چندی معمولا رفع می شود در روز های ابتدایی متولد شدن جوجه کبوتر نر به همراه ماده به تغذیه می پردازند تا زمانی که جوجه ها به برداشتن دان از روی زمین عادت کنند از آن پس تغذیه جوجه ها به گردن کبوتر نر می باشد باید حتما دونوبت در روز جفت جوجه دار مورد بازدید واقع شود که در صورت مشکل به سرعت رفع گردد گل شور وآب از جلوی آنها نباید برداشته شود نباید برروی زمین تغذیه شوند (جای دان )باید حتما دو روز یکبار جای آنها  تمیز گردد و ماهی یکبار هم به صورت کامل شستشو وضد عفونی گردد جوجه ها را در دوران جوجگی باید آفتاب داد گنجه باید رو به آفتاب باشد و حتما اول صبح آفتاب به داخل گنجه بتابد در غیر این صورت استخوانهای جوجه کبوتر رشد خوبی نخواهند کرد وجوجه ریز می ماند و در جای آبی جوجه ها باید هفته ای یک بار مولتی ویتامین با دز یک گرم در لیترو هر دو هفته یکبار پودر پرو بیوتیک جهت تامین املاح واسید های امینه (پروتئین)یک حبه سیر له شده برای کنترل جمعیت میکروبی  ریخته شود دقت داشته باشید بعد از زدن واکسن حتما سه روز در جا آبی جوجه ها ویتا مین بریزید در زمانی که دان جوجه ها را به صورت زیرکانه و حرفه ای یک وعده کردید حتما در زمانی که دان می دهید بالای سر جوجه ها بنشینید و به دان خوردن ،اشتها ومدفوع آنها خوب توجه کنید در صورت مشاهده ویا احساس بروز مشکل حتما آن جوجه را قرنطینه کنید و به صورت ایزوله شروع به تغذیه آن کنید تا اطمینان کامل از سلامتی جوجه حاصل شودواز وارد کردن هر گونه جوجه یا کبوتر به جوجه های تازه خود جدا خودداری کنید شما مطمئن باشید که با رعایت این مسائل حتی در جوجه کشی های بسیار زیاد در صورتی که این مسائل دقیق و موشکا فانه انجام گردد و در هیچ یک کوتاهی صورت نگیرد، اگر می گویم هفته ای یکبار ویتامین دو بار نشود ویا دز دارو کم وزیاد نشود ودفعات تغییر نکند واکسیناسیون دیر و زود نشود تغذیه به درستی انجام گردد مرگ ومیر را به حد اقل خواهید رساند من اگر بخواهم راجب این مسائل صحبت کنم دوستان از چند جنبه پزشکی علمی تجربی و غیره باید روز ها وشب ها دلیل وبرهان بیاورم پس به دقت وبا اطمینان خاطر انجام و اگر در جایی سوال پیش آمد بپرسید تا با دلیل موضوع رابرای شما توضیح دهم

 


 

 

+ نوشته شده در  دوشنبه چهاردهم بهمن ۱۳۹۲ساعت 9:59  توسط مهندس  |